شکستن و ضربه خوردن دندان شیری کودک، متاسفانه اتفاق شایع و ناگواری است که برای کودک و والدینش می تواند نگران کننده باشد. ضربه خوردن دندان ها باعث شکستگی، ترک، جابجایی و حتی از بین رفتن دندان می شود. در این موارد، مراقبت های لازم باید به دقت انجام شوند تا از عوارض بیشتر جلوگیری کنند. در این مقاله دلایل ضربه به دندان شیری کودک، اقدامات و مراقبت های لازم بعد از شکستن و ضربه خوردن دندان کودک بررسی می شود.
دلایل ضربه خوردن به دندان شیری کودکان
ضربه وارد شدن به دندان شیری کودکان می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، از جمله:
- ورزش ها و بازی های خشن: ورزش ها و بازی های خشن که به ضربه خوردن صورت، فک و دندان ها منتهی می شوند، ممکن است باعث آسیب دیدن دندان های شیری کودکان شوند.
- سقوط: کودکان در حین بازی و فعالیت های روزمره ممکن است زمین بخورند و دندان شیری آنها در اثر برخورد با یک جسم سخت ضربه ببیند.
- تصادفات: تصادفات مانند برخورد با دیوار، درخت، دوچرخه و… نیز می توانند باعث ضربه دیدن دندان شیری کودکان شوند.
- فشار زیاد: کودکان ممکن است اشیاء سخت را به دهان ببرند و از آنها به عنوان وسیله ای برای بازی یا آزمایش بر روی دندان های شیری خود استفاده کنند. فشار زیاد بر روی دندان های شیری به شکستگی آنها منجر می شود.
عوارض ضربه خوردن دندان شیری کودک
اتفاقاتی که در اثر ضربه خوردن دندان شیری کودکان می تواند رخ دهد، شامل موارد زیر می باشد:
۱- ترک های مینا دندان شیری کودک
ترک خوردن مینای دندان، خطوط یا ترک های کوچکی هستند که روی سطح مینای دندان شیری کودک دیده می شوند. این مشکل معمولا در نتیجه ضربه، شکستگی یا آسیب دیگر در دندان شیری ایجاد می شود. در بسیاری از موارد، این ترک ها به تدریج با روند طبیعی مینای دندان ترمیم می شوند و نیاز به درمان خاص ندارند. اگر ترک های مینا دندان زیاد باشد، به نظر می رسد که بیشترین ترمیم مورد نیاز است، دندانپزشک ممکن است ترمیم را با مواد همرنگ دندان انجام دهد.
۲- فرو رفتن دندان به داخل یا بیرون آمدن آن از محل خود
یکی از روش های درمانی برای فرو رفتن دندان به داخل یا بیرون آمدن آن، استفاده از سیم و مواد همرنگ دندان برای اصلاح موقت دندان می باشد. این سیم و مواد همرنگ دندان را به دندان های مجاور متصل می کند و فشار زیادی را ایجاد می کند تا دندان به مکان درست خود بازگردد.
۳- شکستگی تاج دندان
اگر شکستگی تاج دندان نسبتا کم و لبه دندان ناصاف شده باشد، دندانپزشک می تواند به سادگی لبه های تیز را صاف کند و در صورت نیاز از مواد همرنگ دندان برای ترمیم استفاده کند. اگر شکستگی تاج دندان به حدی جلو برود که به عصب دندان آسیب بزند، نیاز به انجام عمل عصب کشی دندان دارید. پس از عصب کشی، معمولا با استفاده از مواد همرنگ دندان ترمیم و روکش می شود تا شکستگی تاج دندان ترمیم شود و دندان به شکل طبیعی بازسازی شود.
بیشتر بخوانید: آیا قطره آهن باعث خرابی دندان های کودکان می شود
۴- پریدگی های لبه دندا
پریدگی های لبه دندان معمولا یک مشکل ساده در دندان است. دندانپزشک به راحتی می تواند لبه های تیز را صاف کند.
۵- شکستگی تاج با درگیری مینا و عاج دندان
برای ترمیم شکستگی تاج دندان با درگیری مینا و عاج، معمولا از مواد کامپوزیت استفاده می شود. کامپوزیت ماده ای است که با رنگ دندان مطابقت دارد و به شکل لایه لایه روی دندان قرار می گیرد. دندانپزشک این ماده را به شکلی شفاف و زیبا بر روی دندان قرار می دهد تا شکستگی ترمیم شود و دندان به شکل طبیعی باقی بماند.
۶- شکستگی تاج همراه با درگیری عصب دندان
اگر شکستگی تاج دندان به حدی جلو برود که به عصب دندان هم آسیب بزند، احتمالا نیاز به انجام عمل عصب کشی دندان دارید.
۷- لق شدن دندان
لق شدن دندان به معنای عدم اتصال دندان شیری به لثه یا دندان دائمی زیر آن است. این وضعیت ممکن است در دندان های کودکان و نوجوانان رخ دهد. اگر لق شدن در دندان شیری اتفاق افتاده باشد و بر اساس نظر دندانپزشک دندان لق شده خارج نشود، نیاز به درمان خاصی ندارد. معمولا دندانپزشک چکاپ های دوره ای منظم را توصیه می کند.
۸- درآمدن کامل دندان از جای خود
اگر دندان کودک در اثر ضربه کاملا از جایش خارج شده و بیرون افتاده باشد، یک وضعیت بسیار جدی است. باید جهت رسیدگی و درمان فوری دندان آسیب دیده سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید.
پس از ضربه به دندان جلو چه کار کنیم؟
بعد از ضربه به دندان جلو، اقدامات زیر را انجام دهید:
- اگر کودک ناراحت است یا درد دارد، او را آرام کنید. اطمینان دهید که دندانش آسیب جدی ندیده است. دندان را بلافاصله بردارید و آنرا در محل حادثه رها نکنید.
- دندان را از بالای آن (تاج دندان) بگیرید. قسمت ریشه دندان را لمس نکنید تا دندان آسیب نبیند.
- از خراشیدن ریشه دندان خودداری کنید. ریشه دندان شیری دارای سمنتوم و رباط هایی است که باعث اتصال دندان به لثه و استخوان فک می شود. اگر ریشه دندان آسیب ببیند، دندان شیری احتمالا از دست رفته است.
- دندان را با دقت زیر آب سرد بگیرید تا از خاک و شن پاک شود. هرگز از دستمال کاغذی یا دستمال نرم برای پاک کردن دندان استفاده نکنید.
- با فشار انگشت دندان را به سرعت در داخل حفره خودش قرار دهید. در غیر این صورت تشکیل لخته خون در انتهای حفره دندان باعث می شود دندان سرجای خود قرار نگیرد.
- دندان را با استفاده از گاز استریل یا دستمال نرم در جای خود ثابت نگه دارید.
- اگر جاگذاری دندان با موفقیت انجام نشد و دندان از محل خود خارج شده است، آن را در شیر یا سرم فیزیولوژی قرار دهید. این کار به زنده ماندن بافت های دندان کمک می کند.
- هیچ گاه دندان را به صورت خشک در دستمال کاغذی نگه ندارید، زیرا این کار می تواند به دندان آسیب برساند.
- در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک بعد از جای گذاری دندان با استفاده از یک سیم فلزی نازک، دندان افتاده را به دندان های مجاور آن متصل می کند تا تثبیت شود. به این کار اسپلینت دندان گفته می شود. مدت زمان استفاده از اسپلینت بر اساس صدمات دندان متفاوت است و ممکن است یک هفته تا چند ماه طول بکشد.
بیشتر مطالعه کنید: دلیل سیاهی لثه کودکان چیست
مراقبت های لازم بعد از ضربه خوردن دندان شیری
بعد از ضربه به دندان، مراقبت های لازم برای بهبود و پیشگیری از مشکلات بیشتر باید به دقت انجام شوند. این نکات به شما کمک می کنند تا دندان کودکتان به خوبی بهبود یابد:
- اگر کودک جراحت و پارگی در اندام ها دارد یا در محیط آلوده زمین خورده است. حتما با پزشک مشورت کنید و نیاز به واکسیناسیون کزاز را ارزیابی کنید.
- پس از ضربه به دندان، دهان کودک باید به دقت تمیز نگه داشته شود. از مسواک نرم و دهانشویه مخصوص کودکان برای شستشوی دهان استفاده کنید. این کار را با دقت انجام دهید تا از عفونت جلوگیری شود.
- اگر برای کودک آنتی بیوتیک تجویز شده، حتما دستورات پزشک را رعایت کنید و داروها را در زمان معین مصرف کنید.
- اگر کودک تحت درمان های دندانپزشکی خاصی قرار گرفته است. باید تا مدت زمان معینی غذای نرم و ملایم مصرف کند تا از آسیب به بافت دهانی جلوگیری شود.
- اگر کودک احساس گیجی یا خواب آلودگی دارد، فورا به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
آیا دندان ضربه خورده درست می شود؟
ماندگاری دندان ضربه خورده به عوامل متعددی وابسته است و ممکن است بستگی به میزان و نوع آسیب دیدگی، روش درمانی و نگهداری متفاوتی داشته باشد. در ادامه عوامل مهم در ماندگاری دندان ضربه خورده را بررسی می‌کنیم.
- نوع دندان آسیب دیده از لحاظ اینکه دندان شیری یا دندان دائمی است، اهمیت دارد.
- نوع و شدت آسیب دیدگی دندان نقش مهمی در ماندگاری دندان ایفا می کند. آسیب های سطحی به راحتی ترمیم می شوند اما آسیب های جدی تر نیاز به درمان دائمی یا جراحی دارند.
- زمان مراجعه به دندانپزشک نیز تاثیرگذار است. به عنوان مثال، در بسیاری از آسیب های دندان، مراجعه به دندانپزشک در اسرع وقت (تا چند ساعت) می تواند به نجات دندان کمک کند. هر چه زمان مراجعه طولانی تر باشد، احتمال ایجاد مشکلات بیشتر نیز افزایش می یابد.
- سن کودک نیز مهم است. دندان های شیری کودک تا زمانی که دندان های دائمی جایگزین شوند، به مراقبت و نظارت بیشتری نیاز دارند.
- روش درمانی که توسط دندانپزشک کودک انتخاب می شود نقش مهمی در ماندگاری دندان ضربه خورده ایفا می کند.
- چکاپ های دوره ای منظم و تهیه رادیوگرافی های دوره ای در موارد مورد نیاز، کمک قابل توجه در ماندگاری دندان ضربه خورده کودک می کنند.
تا زمان رشد دندان دائمی چه کاری باید انجام دهیم؟
دندان شیری کودک باشد، اگر دندان شیری بعد از ضربه خوردن به طور کامل بیفتد تا زمان رشد دندان دائمی ۳ گزینه برای اقدام وجود دارد:
۱- دندان شیری افتاده را به حال خود بگذارید: اگر دندان شیری افتاده، به خاطر جوانه زدن دندان دائمی زیرین از قبل لق بوده و ضربه وارد شده خیلی شدید نباشد، بهتر است اجازه دهید دندان دائمی به طور طبیعی در بیاید.
۲- کاشت مجدد دندان شیری افتاده: اگر کودک خیلی کم سن باشد و برای درآمدن دندان دائمی چند سالی وقت داشته باشد ، کاشت مجدد دندان شیری افتاده بهترین اقدام خواهد بود . اگر دندانپزشک بتواند ریشه دندان شیری را کوتاه کند، ممکن است به دندان دائمی کودک آسیبی وارد نشود.
۳- فضا نگه دارنده: اگر دندان شیری به علت شکستگی یا ضربه از بین برود و فضا خالی بماند، دندان های مجاور ممکن است به فضای خالی دندان شیری افتاده وارد شوند و دندان های دائمی کودک به طور نامناسب رشد کنند. دندان پزشک با نصب فضا نگه دارنده، فضای لازم برای رشد دندان های دائمی را حفظ می کند و از بروز این مشکلات بعدی جلوگیری می شود. پس از رشد دندان های دائمی، فضا نگه دارنده از دندان حذف می شود. تصمیم به استفاده از فضا نگه دارنده و نوع آن بستگی به ویژگی های خاص هر بیمار و توصیه دندانپزشک دارد.
مراقبت های پس از قرار دادن مجدد دندان در حفره دندانی
تا چند روز پس از جایگذاری دندان، به کودک غذاهای نرم مانند پوره سیب زمینی، سوپ، ماست، پنیر نرم و غذاهای مشابه دهید. تا از دندان های کودک در این وضعیت حساس محافظت کنید. دندان های کودک را به طور مرتب با مسواک تمیز کنید. از مسواک دندان نرم استفاده کنید تا به دندان ها صدمه نزنید. اگر کودک درد دارد، می توانید با مشورت دندانپزشک کودک ایبوپروفن یا مسکن های دیگر به او بدهید. همواره دز داروها را با دقت و بر اساس راهنمای دندانپزشک تعیین کنید. دندان آسیب دیده ممکن است در روزهای اول هیچ علامتی از عفونت نداشته باشد، اما در روزهای آینده احتمال بروز علائمی مانند تورم، درد، تب یا حساسیت وجود دارد. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، باید سریعا به دندانپزشک کودک مراجعه کنید.
پیشگیری از ضربه خوردن دندان کودکان
پیشگیری از ضربه خوردن دندان در کودکان بسیار مهم است و می تواند به حفظ سلامت دندان کمک کند. در ادامه تعدادی راهکار برای پیشگیری از ضربه خوردن دندان کودکان آورده شده است.
- اگر کودک در ورزش های رزمی شرکت می کند، به او محافظ دهانی بدهید. این وسیله می تواند از آسیب دیدن دندان ها در زمان برخوردهای فیزیکی در ورزش جلوگیری کند.
- هنگام بازی کردن در فضاهای عمومی، مانند مدرسه یا پارک، کودکان باید از قوانین ایمنی پیروی کنند. از کودکان خواهش کنید که از بازی های خشن یا خطرناک پرهیز کنند.
- بستن کمربند ایمنی و تهیه صندلی ایمنی برای کودک در هنگام رانندگی از مواردی است که والدین باید به آن توجه کنند.
- به کودکان آموزش دهید که چگونه با احتیاط و ایمنی دندان های خود را حفظ کنند. آنها باید بدانند که از دندان های شیری و دائمی خود باید مراقبت کنند و به هنگام مسواک زدن یا خوردن مواد سخت و شیرین احتیاط کنند.
- برای بررسی و تشخیص مشکلات دندانی، کودکان را برای چکاپ های دوره‌ای منظم نزد دندانپزشک ببرید. تا مشکلات دندانی کودک به موقع تشخیص و به مرور اصلاح شوند.
بیشتر مطالعه کنید: علت لق شدن دندان ها چیست
سوالات متداول
در ادامه، به بررسی سوالات متداول درباره ضربه به دندان های شیری کودکان می پردازیم.
۱. چقدر بعد از ضربه به دندان شیری دندان کودک از دست می رود؟
پس از وارد شدن ضربه به دندان شیری کودک، دندان ممکن است تغییر رنگ دهد و از دست برود. این پدیده به نام “دندان شیری تروماتیک” معروف است. این دندان ها معمولا در عرض دو تا سه هفته از بین می روند. رنگ های متداول که دندان شیری تروماتیک ممکن است به خود بگیرد، شامل رنگ های سیاه، خاکستری، آبی یا قهوه ای است. این تغییرات رنگی اغلب به علت تخریب کانال های عصبی در دندان به وجود می آیند.
۲. اگر دندان جلوی کودک ضربه بخورد چه باید کرد؟
ابتدا با یک تکه گاز استریل خون و آلودگی ها را از ناحیه زخم به دقت تمیز کنید. یک تکه یخ را در یک دستمال تمیز پیچیده و روی ناحیه زخم قرار دهید. این کار می تواند به تسکین درد و کاهش ورم کمک کند. اگر کودک درد دارد، برای تسکین درد به او استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید. حتما با دندانپزشک کودک تماس بگیرید تا وضعیت دندان را ارزیابی کند و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
۳. آیا دندان شیری ضربه خورده روکش می شود؟
معمولا دندانپزشکان روکش کردن دندان شیری را به عنوان یک راه حل اصولی برای ترمیم دندان شیری ضربه خورده توصیه نمی کنند. روکش دندان شیری ممکن است بر روی رشد دندان های دائمی کودک بگذارد.
۴. اگر به عصب دندان کودک ضربه وارد شود چه اتفاقی می افتد؟
وقتی به عصب دندان آسیب وارد می شود، می تواند باعث التهاب، عفونت و ناب.دی عصب دندان شود.
بسیار عالی
سلام وقت بخیر
سپاس بابت لطف و توجه تان