اکثر موارد قفل شدن موقتی فک به راحتی قابل درمان هستند. اما باید توجه داشته باشیم که این اختلال گاهی می تواند نشانه ای از بیماری زمینه ای جدی تر باشد. به همین دلیل، توصیه می شود که هر فردی که با چنین عارضه ای مواجه شده است، به سرعت به متخصص مراجعه کند.
در ادامه، علاوه بر توضیح کامل این مشکل و علائم آن، علت ها و روش های درمان خانگی و پزشکی آن را بررسی می کنیم.
قفل شدن فک چیست؟
مفصل فک، یک نوع مفصل لولا است که فک بالا و پایین را به هم متصل می کند. بسته شدن فک یا قفل شدن فک، یک عارضه ی ناگوار است که ممکن است باعث ناتوانی در باز کردن دهان شود. این مشکل در ناحیه مفصل فک رخ می دهد و باعث ایجاد درد در ناحیه پایین فک، مشکلات در غذا خوردن، درد در ناحیه گوش و اختلال در صحبت کردن می شود.
اکثر موارد قفل شدن فک موقتی است و با گذشت زمان بهبود پیدا می کند. علائم آن در عرض چند ساعت به اوج خود می رسد و کمتر از دو هفته طول می کشد. در صورتی که مشکل برای مدت طولانی ادامه دارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا شما را راهنمایی و درمان کند.
علائم گرفتگی فک
برخی از علائم قفل شدن فک عبارتند از:
- قفل شدن فک: این علامت معمولا باعث محدودیت در باز کردن دهان می شود که می تواند با درد همراه باشد و باعث مشکلات در تغذیه و صحبت کردن شود.
- بروز مشکلات هنگام غذا خوردن: قفل شدن فک می تواند باعث مشکل در گاز گرفتن، جویدن و بلعیدن در طول وعده های غذایی شود.
- صداهای غیرطبیعی هنگام باز و بسته کردن دهان: در برخی از افراد مبتلا به سندروم مفصل گیجگاهی فکی، هنگام باز و بسته کردن دهان، صدای ساییدگی، تق تق یا ترکیدگی که ممکن است با درد همراه باشد، می شنوند.
- بروز مشکلات هنگام صحبت کردن: در برخی از موارد، قفل شدن فک می تواند باعث مشکل در صحبت کردن شود و دیگران ممکن است به سختی حرف های شما را بشنوند.
- مشکلات گوش: برخی افراد ممکن است هنگام قفل شدن فک، احساس پر بودن یا زنگ زدن در گوش داشته باشند. در این موارد، مشاوره با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی می تواند مفید باشد.
- درد: قفل شدن فک می تواند با درد در فک (در قسمت جلو یا زیر گوش) همراه باشد که ممکن است ناشی از التهاب مفصل فک یا التهاب عضلات باشد.
- سردرد: در برخی از افراد مبتلا به سندروم مفصل گیجگاهی فکی، سردرد می تواند ناشی از التهاب مفصل فک باشد.
- عدم راحتی در خواب: برخی افراد ممکن است در زمان خواب به دلیل قفل شدن فک دچار عدم راحتی شوند و خواب کمی داشته باشند.
- درد صبحگاهی: علامتی است که در صورت دندان قروچه کردن در خواب به وجود می آید.
- آسیب بر اثر تصادف یا ضربه: تصادف یا ضربه ممکن است باعث شکستگی و آسیب استخوان فک شود که درنهایت سبب قفل شدن یا گرفتگی فک می شود.
- بیماری ها و آسیب دیدگی های قبلی: بیماری و آسیب های قبلی مانند آسیب دیدگی مفصل فک یا آرتروز مفصل، می توانند علت سندروم مفصل گیجگاهی فکی باشند.
علت های قفل شدن فک
قفل شدن فک می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آنها می تواند به عوامل زیر برگردد:
- اختلالات مفصل گیجگاهی فکی: این اختلالات باعث التهاب بافت های نرم اطراف فک می شوند.
- بیماری های عصبی یا عضلانی: بیماری هایی همچون صرع، پارکینسونیسم و آلکالوز تنفسی.
- التهاب ها: برخی شرایط پزشکی مانند پریکورونیت (التهاب در بافت نرم اطراف دندان)، آرتریت (التهاب مفصل)، اسکلرودرمی (بیماری خودایمنی) و فیبروز بافت نرم.
- ضربه به فک: آسیب وارد شده به فک ناشی از تروما یا ضربه نیز می تواند باعث قفل شدن فک شود.
- جراحی دندان: جراحی دندان مانند کشیدن دندان عقل می تواند به التهاب دهان یا باز شدن بیش از حد فک.
- ناهنجاری های مادرزادی: ناهنجاری های مادرزادی مانند سندروم پیر رابین.
- داروها: برخی داروها به عنوان مثال داروهای ضد تهوع، برخی داروهای ضد روان پریشی و داروهای ضد افسردگی.
- عفونت ها: عفونت های مختلف مانند کزاز، اوریون، ورم لوزه ها، آبسه ها (از جمله آبسه دندان اطراف لوزه، آبسه ادنتوژنیک و آبسه پاروتید) و استئومیلیت.
- عوامل مربوط به خود فرد: استرس، سطوح بالای اضطراب، جویدن بیش از حد غذا و ناهماهنگی دندان ها نیز می توانند به دلیل ضعف عضلات اطراف مفصل گیجگاهی فکی.
عوارض گرفتگی فک
قفل شدن فک وضعیتی است که اگر برای مدت زمان طولانی ادامه یابد، می تواند تاثیرات منفی برروی سلامت عمومی داشته باشد که شامل موارد زیر می شود:
- در طولانی مدت، می تواند باعث بروز مشکلات در دهان و دندان شود. به عنوان مثال، ممکن است باعث آسیب لایه ی مینایی دندان ها و حتی باعث ترک خوردن دندان ها شود.
- اگر قفل شدن فک ناشی از عفونت باشد، ممکن است عوارضی مانند سلولیت به وجود آید. سلولیت عبارت است از تورم، قرمز شدن پوست، گرمای ناشی از عفونت و دردهای مرتبط.
- می تواند باعث سوءتغذیه شود. اگر نتوانید به درستی غذا را بجونید و قورت دهید، ممکن است اشتها کاهش یابد و از مصرف غذا منصرف شوید. این مسئله می تواند منجر به سوءتغذیه و کمبود آب در بدن شود. برای پیشگیری از این مشکل، توصیه می شود که مواد غذایی نرم و مایع مصرف کنید.
- باعث دشواری در بهداشت دهان و دندان می شود. ناتوانی در باز کردن دهان به طور کامل و محدودیت در استفاده از مسواک ممکن است بهداشت دهان و دندان را تحت تاثیر قرار دهد. به علاوه، ممکن است عوارضی نظیر بوی بد دهان، پوسیدگی دندان ها و حتی عفونت دهان و لثه به وجود آید.
- افرادی که از دندان های مصنوعی استفاده می کنند، در صورتی که قفل شدن فک را تجربه کنند، دچار مشکلات در استفاده از دندان های مصنوعی می شوند. آنها نمی توانند به راحتی دندان های مصنوعی را در دهان قرار دهند چرا که نمی توانند دهان خود را به راحتی باز و بسته کنند.
بیشتر بدانید: علت تلخی دهان چیست؟
روش های تشخیص
برای تشخیص علت قفل شدن فک، دندانپزشک معالج با بررسی فیزیکی و سوابق پزشکی بیمار، به تشخیص درست می رسد. او ابتدا سؤالاتی مانند آیا ضربه ای به صورتتان خورده است یا درمان دندانی انجام داده اید و … را مطرح می کند. همچنین، نشانه هایی که ممکن است ناهنجاری در استخوان ها و بافت فک را نشان دهند مورد بررسی قرار می دهد.
باتوجه به شدت درد و نیازهای بیمار و همچنین تشخیص پزشک، آزمایشات تشخیصی بیشتری ممکن است نیاز باشد. اگر نگرانید که آسیب، عفونت یا تومور در دهان، صورت یا فک وجود داشته باشد، آزمایشات تشخیصی زیر ممکن است لازم باشد:
- اشعه ایکس
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- سونوگرافی
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
روش های پیشگیری
برای پیشگیری از قفل شدن فک، می توانید روش ها و توصیه های زیر را دنبال کنید:
- اجتناب از داروهایی که ممکن است قفل شدن فک را تحریک کنند.
- ایمن سازی کزاز در اوایل دوران کودکی با تزریق واکسن کزاز.
- انجام تمرینات فیزیوتراپی برای تسکین علائم.
- استفاده از تکنیک های خودمراقبتی مانند استراحت دادن به فک و استفاده از کمپرس گرم.
- اجتناب از غذاهایی که جویدن آنها سخت است.
- استفاده از محافظ دهان در صورت قروچه کردن دندان ها در خواب.
- کنترل استرس و فشارهای عصبی و جلوگیری از فشردن دندان ها.
مهم است که با پزشک متخصص مشورت کنید و راهنمایی های او را در رابطه با پیشگیری و درمان قفل شدن فک دنبال کنید.
روش های درمان
درمان های خانگی و پزشکی مختلفی برای گرفتگی فک وجود دارد و تعیین نوع درمان به شدت و علائم آن وجود دارد.
درمان های خانگی
اگر مفصل فک و دهان با مشکلاتی روبرو شده است، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا بهترین درمان ممکن را دریافت کنید. اما با تغییر سبک زندگی و رعایت روش هایی تا ممکن است قفل شدن فک را درمان کنید.
در زیر به برخی از روش های درمان خانگی قفل شدن فک پرداخته شده است:
- صحیح غذا خوردن: سعی کنید دهانتان را در هنگام خوردن غذا باز نکنید و با آرامش غذا بخورید. غذاهای سفت مانند سبزیجات خام و یا استیک نیز تا حد امکان مصرف نکنید.
- گرما درمانی: کیسه آب گرم را بر روی هر دو سمت فک خود به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قرار دهید و با کمک آن، التهاب استخوان فک را کاهش دهید. در صورت گرفتگی فک، قبل از ماساژ با کیسه آب گرم، کمی گرفتگی آن را کم کنید.
- استفاده از محافظ دهان: اگر جزء افرادی هستید که به هنگام خواب عادت دارید دندان هایتان را روی هم فشار می دهید، از محافظ دهان استفاده کنید تا از قروچه دندان هنگام خواب جلوگیری شود.
- ورزش برای قفل شدن فک: انجام تمرینات ورزشی می تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از تریسموس کمک کند. چند حرکت کششی نرم مخصوص فک می توانند به باز شدن فک کمک کنند.
- ماساژ فک: ماساژ فک به تحریک این ناحیه و شل شدن آن کمک می کند. ماساژ می تواند باعث کشش در عضلات فک شود و همچنین ماهیچه های فک را تقویت کند. برای انجام حرکات درمانی مشخص باید از پزشک متخصص راهنمایی بگیرید.
- درمان علت زمینه ای: برای درمان قفل شدن فک، مهم است که به علت زمینه ای این مشکل پرداخته شود. اگر علل زمینه ای مانند استرس، تنش عضلانی، عادات بد در جویدن یا دندان درمان نشده وجود داشته باشد، تلاش برای مدیریت این عوامل می تواند کمک کننده باشد. راهکارهایی که می توانید برای درمان علت زمینه ای قفل شدن فک در نظر بگیرید عبارتند از:
- مدیریت استرس: استفاده از تمرینات آرامشی مانند یوگا، تنفس عمیق، ماساژ و روش های دیگر برای کاهش استرس و اضطراب می تواند به بهبود قفل شدن فک کمک کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یک روش درمانی است که از تمرینات و تمرکز بر روی عضلات و مفاصل استفاده می کند تا بهبودی در عملکرد و کارایی آنها ایجاد کند. برای درمان قفل شدن فک، درمانگر ممکن است تمرینات مختلفی را به شما بیاموزد. این تمرینات شامل تمرینات کشش و تقویت عضلات فک و گردن می شود.
بیشتر بدانید: علت لق شدن دندان ها چیست؟
درمان های پزشکی
راهکارهای پزشکی برای درمان قفل شدن فک شامل موارد زیر است:
- استفاده از داروهای تجویز شده توسط دندانپزشک: دندانپزشک ممکن است داروهایی همچون ایبوپروفن، پاراسیتامول، کدئین و یا داروهای ضدافسردگی را تجویز کند تا درد را کاهش دهد. همچنین برای شل کردن عضلات فک، ممکن است دوز کمی از داروهای ضدافسردگی را تجویز کند.
- درمان دندان دردها و عفونت ها: اگر دندانی درمان نشده یا عفونت دارید، لازم است که به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکل را برطرف کند. درمان دردها و عفونت ها ممکن است بهبود قفل شدن فک را تسریع کند.
- عمل جراحی: اگر درمان های خانگی و درمانی های که توسط دندانپزشک ارائه شده اند به موفقیت نرسیدند، عمل جراحی به عنوان راه حل آخر وجود دارد که شامل سه مورد زیر است:
- آرتروسنتز: اگر تا کنون مشکل فکی نداشته اید، دندانپزشک می تواند عمل آرتروسنتز را در مطب انجام دهد. به این منظور ابتدا با بی حس کردن موضعی، سوزن هایی وارد مفصل فک می شود. سپس با استفاده از ابزارهای خاص، بافت آسیب دیده آزاد و اصلاح می شود.
- آرتروسکوپی: این نوع جراحی غیر تهاجمی است و با ایجاد یک سوراخ کوچک در جلوی گوش انجام می شود. سپس با استفاده از دستگاه آرتروسکوپ، جراح دستگاه را از طریق برش کوچکی وارد مفصل فک می کند و اصلاحات لازم را برای رفع مشکل انجام می دهد.
- جراحی مفصل باز: در صورتی که با آرتروسکوپی نتوانید مشکل فک خود را حل کنید، دندانپزشک می تواند عمل جراحی مفصل باز را انجام دهد.
درمان های طب سنتی
درمان گرفتگی فک با استفاده از روش های سنتی در طب سنتی ممکن است. یکی از روش های مورد استفاده در درمان این اختلال طب سوزنی است. با این حال، به منظور دریافت درمان کامل و مناسب با توجه به علت ایجاد این مشکل، توصیه می شود از روش های پزشکی و علمی استفاده کنید. درمان صحیح واقعی بستگی به تشخیص دقیق از سوی پزشک دارد، بنابراین مراجعه به یک پزشک متخصص و راهنمایی از طرف او بسیار مهم است. او می تواند براساس علت و شدت قفل شدن فک، یک برنامه درمانی مناسب را تنظیم کند.
قفل شدن ناگهانی فک به چه دلیل اتفاق می افتد؟
گرفتگی ناگهانی فک به دلایل گوناگونی رخ می دهد. این مسئله ممکن است به علت اختلالات مفصل گیجگاهی، تجربه استرس شدید و یا ابتلا به بیماری آرتروز (OA) رخ دهد. همچنین، عوامل دیگری مانند دندان قروچه، ابتلا به بیماری کزاز، آرتریت روماتوئید (RA) و … نیز می توانند دلایل این موضوع باشند. برای تشخیص دقیق علت این مشکل، نیاز است که به پزشک متخصص در زمینه مشکلات فک و صورت مراجعه نمایید.
قفل شدن فک چقدر طول می کشد؟
طولانی بودن مدت زمان بهبودی وابسته به علت و شدت این عارضه است. ممکن است در برخی افراد، چند روز یا حتی چند هفته زمان لازم است تا فک به حالت طبیعی خود برگردد ولی در اکثر موارد، این مشکل به صورت موقتی است و در کمتر از دو هفته بهبود خواهد یافت.
لازم به ذکر است که در برخی موارد این وضعیت ممکن است برای همیشه باقی بماند.
قفل شدن فک در خواب به چه دلیل اتفاق می افتد؟
قفل شدن فک در خواب، مشکلی است که بسیاری از افراد با آن روبرو هستند. علت این مشکل ممکن است به دلایل گوناگونی نظیر استرس و اضطراب، دندان قروچه در شب و یا اختلالات مفصل گیجگاهی فکی باشد.
در واقع، افرادی که در شرایط استرس زیادی قرار دارند، ممکن است به صورت ناخودآگاه در خواب دندان های خود را با فشار بر روی هم قرار دهند که در نتیجه فشار قابل توجهی به عضلات فک وارد شود. این فشار می تواند منجر به سفتی و درد در عضلات فک و در نهایت قفل شدن فک شود.
در صورتی که با این مشکل روبرو هستید، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین راه حل های ممکن را برای درمان این مشکل انتخاب کنید.
علت قفل شدن فک در تشنج چیست؟
بسته شدن فک در حالت تشنج به دلایل متعددی رخ می دهد. نشانه هایی که ممکن است در این وضعیت مشاهده شوند، شامل اسپاسم عضلانی، لرزش دندان ها و قفل شدن فک هستند. این علایم معمولا با یکدیگر همراه هستند و نشانه هایی از کنترل ناخواسته عضلات و عدم توانایی بیمار در بازکردن و حرکت دهان و فک است.
ضرورت دارد که علل مربوط به قفل شدن فک در تشنج توسط پزشک تشخیص داده شود و سپس به درمان مناسب و متناسب با عامل ایجاد کننده بپردازید.
بیشتر مطالعه کنید: راه های درمان و ترمیم شکستگی دندان شیری
آیا ممکن است پس از تزریق بی حسی فرد دچار قفل شدن فک شود؟
در صورتی که تزریق بی حسی با رعایت اصول پزشکی و ایمنی انجام نشود، ممکن است بعد از اتمام اثر بی حس کننده، فرد با مشکلاتی مانند گرفتگی یا قفل شدن فک (تریسموس) روبرو شود. البته باید به این نکته هم توجه داشت که این مشکل در اکثر موارد موقتی و به طور کلی قابل برطرف شدن است.
آیا از بین رفتن مشکل قفل شدن فک با تزریق بی حسی امکان پذیر است؟
در صورتی که این مشکل ناشی از درد عضلانی باشد، استفاده از تزریق بی حسی می تواند کمک کند. با تزریق بی حسی، درد عضلات کاهش می یابد و فرد مبتلا می تواند دهان خود را باز کند. به این ترتیب ، مشکل قفل شدن فک در اثر درد عضلانی برطرف می شود.
قفل شدن فک بعد از جراحی دندان عقل به چه دلیل اتفاق می افتد؟
یکی از مشکلات شایع پس از جراحی دندان عقل، قفل شدن فک و عدم توانایی کامل در باز کردن دهان است. علت این مشکل ممکن است تزریق مواد بی حسی قبل از انجام جراحی باشد.
لطفا توجه داشته باشید که این عارضه در چند روز اول پس از جراحی و همچنین درد و ناراحتی در ناحیه فک، نرمال است و نگرانی ندارد. با این حال، اگر برای مدت طولانی باقی ماند و درد بهبود نیابد، توصیه می شود که این مشکل را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
قفل شدن فک بعد از عصب کشی به چه دلیل اتفاق می افتد؟
یکی از عوارضی که بعضی بیماران پس از عمل عصب کشی دندان ممکن است تجربه کنند، قفل شدن فک است. وقتی که در حین عمل عصب کشی، دهان برای مدت زمان طولانی باز ماند، ممکن است باعث شود که فک قفل شود. همچنین، یکی دیگر از علل ممکن برای قفل شدن دهان پس از عمل عصب کشی می تواند تزریق مواد بی حسی باشد که به منظور تسکین درد دندان استفاده می شود.
به هر حال در صورتی که این وضعیت پس از عمل عصب کشی مدت زمان طولانی ادامه داشته و بهبود نیافته باشد، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت را بررسی کند و راهنمایی لازم را ارائه دهند.