برای درمان ناهنجاری های فک ابتدا ارتودنسی کنیم یا جراحی

ناهنجاری های دندان و فک گاهی به صورت همزمان در یک فرد مشاهده می شود و همین موضوع سبب می گردد که نیاز به انجام هر دو درمان جراحی فک و ارتودنسی دندان وجود داشته باشد. مساله مهم در چنین مواردی مشخص کردن اولویت درمان است. اینکه در ناهنجاری فک ابتدا باید ارتودنسی انجام داد یا جراحی؟ سوال مراجعه کنندگان می باشد. عبارت ارتوسرجری برای افرادی با این مشکل به کار برده می شود که در نهایت باید هر دو درمان ارتودنسی و جراحی فک را انجام دهند. در ادامه بررسی می کنیم که اولویت با کدام درمان است، علت اولویت چیست، آیا می توانیم همزمان ارتودنسی و جراحی فک را انجام دهیم و اینکه در چه شرایطی نیاز به جراحی وجود ندارد و با ارتودنسی ناهنجاری درمان می شود؟

هدف از جراحی فک و ارتودنسی درمان چه بیماری هایی است؟

قبل از اینکه اولویت این دو درمان را نسبت به دیگری مشخص کنیم، بهتر است بیماری ها و ناهنجاری هایی که نیاز به این دو درمان را دارند مرور کنیم. معمول ترین شرایطی که فرد و مراجعه کننده به هر دو درمان نیاز پیدا می کند عبارتند است از:

• انحراف فک بالا یا پایین نسبت به یکدیگر
• مشاهده خط لثه در زمان خندیدن
• عقب با جلو بودن فک پایین نسبت به فک بالا
• کوچک بودن غیر طبیعی چانه (در اصطلاح نداشتن چانه)
• جمع بودن یا تنگ بودن بیش از اندازه فک بالا
• ناهنجاری های غیر یک نواخت و انحراف فک به داخل یا بیرون
• مشکلات ژنتیکی، مادرزادی یا اتفاقات در کودکی مانند جمع بودن فک بالا
• ناهنجاری اپن بایت در فک
• حوادث ناگهانی در سنین مختلف که قسمتی از فک را دچار شکستگی و تغییر کند.

اول جراحی فک انجام شود یا ارتودنسی؟

زمانی که متخصص برای رسیدن به بهترین نتیجه در مورد ناهنجاری، تجویز کند که به هر دو درمان جراحی فک (جراحی فک چگونه انجام می شود؟) و ارتودنسی نیاز است، مراجعه کننده نیاز دارد بداند ابتدا برای کدام یک اقدام نماید. در حالت معمول و شرایط مشابه ناهنجاری های بررسی شده، متخصص اولویت را به انجام ارتودنسی می دهد. ابتدا باید دندان ها طی درمان ارتودنسی مرتب و همراستا شوند سپس فک ها تحت جراحی قرار بگیرند.

انجام ارتودنسی دندان، دو راستای استاندارد از دندان ها در فک پایین و فک بالا ایجاد می کند. حالا جراح فک با دقت بهتری می تواند دو فک را متناسب با شرایط دندان ها نسبت به هم جراحی کند و درمان را انجام دهد. مرتب بودن دندان ها به مقدار قابل توجهی بازدهی عمل جراحی فک را افزایش می دهد.

مدت زمان درمان

از نظر طول درمان جراحی فک بسیار زمان بر نیست و طی یک عمل انجام می شود. زمانی که قرار باشد برای فرد هم ارتودنسی و هم جراحی فک صورت بگیرد، بیشترین زمان درمان را ارتودنسی به خود اختصاص می دهد. با توجه به شرایط جسمی بیمار، سن بیمار، نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری، موقعیت ناهنجاری و … طول درمان ارتودنسی می تواند بین ۱ تا نزدیک ۳ سال باشد.

به طور میانگین بازه زمانی ۲ ساله را متخصص برای بیمار در نظر می گیرد و بیشتر مراجعین در بازه دو ساله درمان کامل ارتودنسی و جراحی فک خود را اتمام می کنند.

در مواردی بعد از انجام عمل جراحی فک، متخصص ارتودنسی درمان را تمدید می کند و برای مدت مشخصی براکت های ارتودنسی را برای بیمار تجویز می نماید. هدف از این ارتودنسی جلوگیری از بازگشت ناهنجاری و افزایش بازدهی نتیجه درمان اولیه است.

بیشتر مطالعه کنید: ابتدا جراحی فک و ارتودنسی انجام دهیم یا عمل بینی؟

هدف از جراحی فک برای ارتودنسی

ناهنجاری دهان و دندان همیشه محدود به مشکل در شکل دندان ها و نحوه رشد آنها نمی شود. گاهی این مشکلات مربوط به استخوان فک پایین و بالا می باشد. در این موارد درمان ارتودنسی به تنهایی پاسخگو نیست و برای رسیدن به درمان کامل نیاز است که درمان جراحی فک و ارتودنسی به طور مکمل انجام شود. زمانی که دوره ارتودنسی فرد تمام شود، متخصص برای او جراحی فک را انجام می دهد تا بسیاری از مشکلات معمول ناشی از ناهنجاری فک و دهان مانند عدم توانایی درست صحبت کردن، مشکل در تنفس، مشکل در جویدن غذا و …. بر طرف شوند.

یکی دیگر از اهداف جراحی فک برای ارتودنسی برگرداندن چهره فرد به حالت معمول و طبیعی است. در اثر ناهنجاری فک، فرم چانه و دهان فرد در خیلی موارد دچار تغییر می گردد و متفاوت با حالت طبیعی است. بعد از ارتودنسی با جراحی فک، همراستایی دندان های دو فک روی یکدیگر صورت می پذیرد و چهره فرد نیز زیباتر می شود. این تغییر چهره و افزایش توانایی در تکلم، اعتماد به نفس فرد را افزایش می دهد.

چه زمانی فرد به جراحی فک نیاز نخواهد داشت؟

برای همه مراجعین که دارای ناهنجاری دهان، دندان و فک هستند نیاز نیست که جراحی فک بعد از ارتودنسی انجام شود. در برخی موارد بر طرف کردن ناهنجاری با ارتودنسی مناسب به صورت کامل انجام می شود و فرد می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد.

دو دسته افراد از میان مراجعین برای درمان ناهنجاری نیاز به جراحی فک نخواهند داشت. یک دسته افرادی که در سن پایین برای درمان اقدام کنند و میزان ناهنجاری آنها بسیار خفیف و کم باشد. خانواده ها باید کودکان را برای معاینات دوره ای به دندان پزشک ببرند. با این کار به موقع ناهنجاری تشخیص داده می شود و بدون نیاز به جراحی فک درمان می گردد.

دسته دوم افرادی هستند که فرم فک طبیعی است و مقدار زیادی از دندان های  دو فک آنها به صورت درست و سالم روی هم قرار می گیرند. در این موارد ناهنجاری محدود به دندان ها می شود. پس باید درمان در حد ارتودنسی صورت بگیرد و نیاز به جراحی فک نمی باشد.

بهترین اقدام جهت جلوگیری از جراحی فک برای ارتودنسی

انجام معاینات دوره ای از سن پایین بهترین اقدام در این زمینه است. اگر در سنین کم ناهنجاری مربوط به دهان و دندان توسط متخصص تشخیص داده شود، توسط فرآیند ارتودنسی در زمان کمتری ناهنجاری درمان می شود و مانع آن می گردد که با افزایش مقدار ناهنجاری، فک های فرد تحت تاثیر قرار بگیرند و به مرور زمان ناهنجاری در آنها بوجود بیاید یا به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا کند.

آیا جراحی فک بدون ارتودنسی امکان پذیر است؟

از نظر انجام شدن و امکان پذیر بودن، مسئله ای وجود ندارد و می تواند مراجعه کننده در ابتدا درخواست عمل جراحی فک داشته باشد. اما به این نکته توجه شود که هدف از هر درمانی رسیدن به بالاترین سطح رضایتمندی در فرد و رفع تمام مشکلات است. فرد در صورتی که بدون انجام ارتودنسی درخواست جراحی داشته باشد و به آن اصرار بورزد، متخصص برای او این عمل را انجام خواهد داد، اما به صورت شفاهی و کتبی به او اطلاع رسانی خواهد شد که بدون انجام ارتودنسی و فقط با جراحی فک، ممکن است نتایج مناسبی دریافت نشود و علاوه بر اینکه ناهنجاری دندان ها به چشم بیاید که فک ها با دقت بالایی نسبت به یکدیگر تنظیم نشده باشند.