جرمگیری و بروساژ دندان

به مرور زمان پلاک جمع شده در سطح دندانها، در صورتی که خوب پاک نشوند سخت شده و به جرم تبدیل می شوند. زمانی که پلاک به جرم دندان تبدیل شد، دیگر با مسواک نمی توانید آن را تمیز کنید. برای تمیز کردن جرم باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا جرمگیری دندان انجام شود. پولیش یا بروساژ دندان یک درمان دندانپزشکی است که مینای دندان را صاف و براق می کند. اما بروساژ فقط جنبه زیبایی ندارد بلکه پس از جرمگیری انجام می شود تا علاوه بر زیبایی دندانها، از ایجاد بوی بد دهان جلوگیری کرده و از پوسیدگی پیشگیری نماید.

جرمگیری چیست؟

در جرمگیری، دندانپزشک با کمک قلم جرمگیری یا دستگاه اولتراسونیک، جرم چسبیده به دندان را میزداید. دندانپزشک با دقت جرمهای رسوب کرده بین دندانها یا زیر لثه را نیز برمی دارد. پس از پایان جرمگیری، بروساژ انجام می شود.

بروساژ یا پولیش دندان چیست؟

بروساژ یا پولیش دندان درمانی ساده و بدون درد برای تمیز کردن دندانهاست که در مطب دندانپزشک انجام می شود.

مراحل بروساژ کردن دندانها

1. برای بروساژ کردن ابتدا دندانپزشک دندانها را بررسی می کند تا ببیند آیا پوسیدگی دندان یا لکه های معدنی زدایی در مینا وجود دارد یا نه.
2. سپس با جرمگیری، پلاک و جرم سخت شده روی دندانها را پاک می کند.
3. در آخر دندانها پولیش می شوند تا کاملا صاف و براق شوند.
4. ممکن است فلوراید درمانی برای افزایش مقاومت دندانها و جلوگیری از پوسیدگی آنها انجام شود.

جرمگیری و بروساژ دندان در کلینیک دندانپزشکی بابکان

روش بروساژ کردن دندانها چیست؟

دو روش اصلی برای بروساژ دندانها وجود دارد. یک روش این است که با دریل دندانپزشکی با سرعت پایین و برس پولیش (rubber cup) دندانها تمیز و صاف شوند. برس پولیش در خمیر پولیش کمی ساینده غوطه ور می شود و برای تمیز کردن دندان استفاده می شود.

در روش دیگر، دستگاه نوع پاشش پر شده با پودر جوش شیرین به کار گرفته می شود. این نوع پولیش برای ترکها و درزها و سطوح بین دندانها موثرتر است. جوش شیرین ساینده نیست و مینای دندان را نمیساید.

فواید این درمان

• در مورد فواید بروساژ دندان اتفاق نظر وجود ندارد. در یک پژوهش بازبینی چندین پژوهش در سال ۲۰۱۸ مشخص شد بروساژ کردن مرتب دندان مانع بیماری لثه نمی شود. این پژوهش بیان می کند کسانیکه دندانهایشان را جرمگیری و بروساژ کرده اند، تجمع پلاک در دندانهایشان تا حد چشمگیری کاهش می یابد.
• کمتر بودن پلاک در دندانها به معنی محافظت از مینا و به طور کلی سلامت دندان است. حفظ مینای دندان مهم است چون مینا اگر از بین برود دیگر قابل ترمیم نیست. پولیش یا بروساژ دندانها باکتریها را از سطح دندانها دور می کند و به سلامت دندانها کمک می کند.
• تاثیر بروساژ بر زیبایی دندانها نیز امری غیر قابل انکار است. داشتن لبخندی سفیدتر و براقتر به معنی جذابیت بیشتر و اعتماد به نفس بیشتر است.

به خاطر داشته باشید بخش مهمی از بروساژ، جرمگیری است که باید پیش از بروساژ انجام شود.

عوارض این درمان

• بروساژ دندان درمانی بسیار ساده و مشخص است و عوارض چندانی ندارد. برخی دندانپزشکان ممکن است روشهای بروساژ ملایم تری را توصیه کنند. به طور کلی این درمان برای همه ایمن است. اگر کسی حساسیت دندان شدید دارد توصیه می شود بروساژ او کم تهاجمی تر (فقط با برس پولیش) انجام شود.
• اگر کسی فرسایش شدید دندان دارد نیز ممکن است برایش بروساژ محدودی انجام شود.
• بروساژ به تنهایی جلوی پوسیدگی دندان را نمی گیرد مگر این که پس از جرمگیری و همراه با رعایت بهداشت دهان باشد.
• برای حفظ سفیدی و براقی دندانها هر شش ماه یک بار جرمگیری و بروساژ را تکرار کنید.

چند بار در سال می توان جرمگیری کرد (چند وقت یکبار جرم گیری انجام دهیم)؟

تعداد دفعاتی که در سال باید جرمگیری انجام شود تحت تاثیر عواملی مانند وضعیت دندان ها، شرایط جسمی بدن، محیط زندگی، تغذیه و … متفاوت است و در انجام آن از نظر متخصص دندانپزشکی بسیار اهمیت دارد. در برخی افراد، متخصص دندانپزشکی ممکن است توصیه کند که جرمگیری دندان ها هر ۶ ماه یا حتی بیشتر صورت گیرد. در افراد دیگر، ممکن است کافی باشد که جرمگیری دندان ها هر ۱۲ ماه یک بار و یا حتی کمتر انجام شود. به طور کلی، برای حفظ سلامت دندان ها، توصیه می شود که جرمگیری دندان ها حداقل یکبار در سال زیر نظر بهترین متخصص دندانپزشکی انجام شود.

آیا جرمگیری باعث سفید شدن دندان می شود؟

رنگ دندان فرد تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک ممکن است به صورت سفید خالص نباشد. برخی از افراد با رعایت کامل بهداشت دهان و دندان، باز رنگ دندان های آنها کمی زرد می شود. انجام جرمگیری به تنهایی قادر نخواهد بود که هر دندانی را سفید کند. تغییراتی که بعد از دندانپزشکی در افرادی که جرمگیری انجام داده اند، مشاهده می کنید، مربوط به روشن یا سفید شدن دندان ها نیست، بلکه بخاطر از بین رفتن لایه جرم ایجاد شده روی دندان هاست که با انجام جرمگیری از بین می رود و رنگ طبیعی دندان فرد مشاهده می شود. اگر فردی رنگ دندان اولیه سفید داشته باشد، بعد از جرمگیری احساس می کند که دندان هایش سفید شده اند. در حالت کلی برای سفید کردن دندان ها می توان از روش های تخصصی مانند بلیچینگ استفاده کرد.

مراقبت های پس از بروساژ دندان

زمانی که فرد بروساژ دندان را انجام می دهد باید به نکات مهمی توجه کند و در دوره نقاهت، مراقبت های زیر را انجام دهد تا سریعتر به بهبودی کامل دست پیدا نماید:

• عدم مصرف غذاهای سخت و سفت و استفاده از برنامه غذایی مناسب همراه با خوراکی های نرم
• رعایت کامل برنامه دارویی تجویز شده توسط متخصص دندانپزشکی
• استفاده از آب دهان مصنوعی با مشورت متخصص دندانپزشکی برای کاهش خشکی دهان
• رعایت بهداشت دندان و دهان به طور مرتب در طول روز
• مراجعه دوره ای برای انجام معاینات کامل توسط متخصص دندانپزشکی
• عدم خوردن نوشیدنی و غذای گرم و داغ
• عدم مصرف غذاها و نوشیدنی های دارای رنگ دانه، مانند نوشابه و غذاهای پر ادویه

با رعایت این موارد و همچنین نکاتی که ممکن است متخصص با توجه به شرایط ویژه بیمار به او گوش زد کند، می توان به بهترین نتیجه ممکن از جرم گیری دندان دست پیدا کرد.

بلیچینگ یا جرم گیری دندان؟

این دو  مورد بسیار با هم متفاوت هستند و دو درمان جدا برای دندان به حساب می آیند. بلیچینگ صرفاً یک روش زیبایی و نظافتی به حساب می آید که برای دندان های سالم استفاده می شود تا رنگ روشن و سفیدتری پیدا کنند. جرم گیری زمانی استفاده می شود که دندان های بیمار دارای سلامتی کاملی نیستند و بر روی آنها پلاک تشکیل شده است و یا دارای عیوب دیگری می باشند که متخصص دندانپزشکی جرم گیری دندان را تجویز می کند.

گاهی ممکن است برای یک فرد هر دو روش تجویز شود و بعد از انجام جرم گیری و با گذشت یک فاصله زمانی کوتاه بلیچینگ برای سفید کردن و روشن کردن دندان صورت پذیرد.

دلیل خونریزی لثه بعد از جرمگیری

در برخی موارد مراجعه کننده ممکن است بعد از جرمگیری دندان با خونریزی لثه مواجه شود. این خونریزی تحت تاثیر عواملی مانند حساسیت لثه ها و یا شدت جرم گیری ممکن است ایجاد شود. این عوامل التهاب لثه را افزایش می دهند. برای مقابله با خونریزی لثه استفاده از آب ولرم و نمک کمک کننده است. از خوردن غذاهای سفت و نیم سفت خودداری کنید و سعی کنید در هنگام خوردن غذا و خوراکی کمترین فشار به لثه های شما وارد شود تا التهاب بهبود یابد. در صورتی که میزان التهاب آزار دهنده باشد می توانید با مشورت متخصص دندانپزشکی خود از داروهای ضد التهاب نیز استفاده کنید.

دندان لمینتی و کامپوزیتی را میتوان جرمگیری کرد؟

امکان جرم گیری دندان های لمینتی و کامپوزیتی وجود دارد و می توانید آنها را مانند دندان های طبیعی جرمگیری نمایید. در دوره های جرم گیری و همچنین برای مراقبت همیشگی از دندان لمینتی توصیه می شود که از مسواک نرم و با قوس خمیده استاندارد استفاده کنید و با کمترین اعمال فشار، بهداشت دهان و دندان ها را انجام دهید. انجام معاینات دوره ای و مواردی مانند تمیز کاری و جرم گیری دندان لمینتی و کامپوزیتی، توسط متخصص، عمر و سلامتی آن را افزایش می دهد.

دندان ارتودنسی شده را میتوان جرمگیری کرد؟

در دوران درمان ارتودنسی به دلیل وجود تجهیزات ارتودنسی در دهان، میزان جذب باکتری ها، رنگ دانه ها، باقی مانده خوراکی ها و .. روی سطح دندان ها به مراتب افزایش پیدا می کند. عدم رعایت بهداشت فردی دهان و دندان در طول ارتودنسی سبب می شود که پلاک ها روی دندان ها ایجاد شوند و در مواردی پوسیدگی و خرابی دندان ها نیز اتفاق بیافتد. معمولا متخصصان دندان پزشکی بعد از معاینات اولیه، در صورت عدم تمیزی کامل دندان ها، توصیه می کنند که بیش از ارتودنسی، جرم گیری دندان انجام شود، اما بنابر هر دلیلی اگر این ارتودنسی انجام نشد یا در طول ارتودنسی شرایط باعث نیاز به انجام جرم گیری گردید، باید به متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید و زیر نظر او، جرمگیری دندان در دوران ارتودنسی را که حساسیت بیشتری دارد، انجام دهید.

عدم انجام معاینات و جرم گیری ممکن است به خرابی کامل دندان ها منجر شود.

جرمگیری دندان با جوش شیرین امکان پذیر است؟

برطرف کردن جرم دندان ها در خانه نیز از مواردی است که افراد به آن علاقه مند هستند و می خواهند بین دوره های یک ساله که برای جرم گیری تخصصی به دندانپزشکی مراجعه می کنند در طول سال نیز دندان های تمیزی داشته باشند. جوش شیرین در این زمینه بسیار کمک کننده است و ترکیب آن با آب، آب لیمو و … می تواند روش های متفاوتی را برای انجام جرمگیری در اختیار شما قرار دهد.

در ساده ترین روش، کافی است که یک قاشق چای خوری جوش شیرین را با مقدار کمی آب مخلوط کنید به نحوی که یک مایع سفت تشکیل شود و با کمک مسواک آن را بر روی دندان ها استفاده کنید. حدود ۳ دقیقه به آن زمان دهید و بعد، با خمیر دندان های معمولی دندان ها را مسواک کنید و شستشو دهید.

زیاده روی در استفاده از جوش شیرین برای جرمگیری دندان توصیه نمی گردد چرا که ممکن است به دندان ها و مینای آنها آسیب بزند. علاوه بر آن حتی ممکن است با استفاده یکبار از این روش های خانگی دچار حساسیت دندان شوید.

آیا جرم گیری باعث حساس شدن دندانها می شود؟

احتمال اینکه دندان های فرد بعد از انجام جرم گیری دچار حساسیت شود وجود دارد. این حساسیت ممکن است نسبت به نوشیدنی ها و خوراکی های گرم و سرد بیشتر باشد. در این زمینه نگرانی زیادی وجود ندارد و حساسیت های کوتاه مدت بخاطر شرایط سطحی دندان که ایجاد شده است، طبیعی می باشد. زمانی که جرمگیری انجام می دهید مواد روی لثه و پایین دندان ها حذف می شوند و قسمت جزئی از دندان ها در محل ریشه دچار تماس سطحی و به اصطلاح اکسپوز می شود که در مواردی ایجاد حساسیت می کند. این نوع حساسیت بعد از مدت کمی برطرف خواهد شد.

آیا جرمگیری دندان با لیزر امکان‌ پذیر است؟

متدهای جرم گیری روز به روز پیشرفت می کند که استفاده از تکنولوژی لیزر برای جرم گیری دندان یکی از روش های جدید در این زمینه می باشد. جرمگیری دندان با لیزر مزایایی دارد که سبب می شود نسبت به جرم گیری سنتی اثرگذاری بهتری ایجاد کند. هرچند این نوع جرمگیری هنوز به فراگیری کامل نرسیده است ولی در آن میزان آسیب به بافت دندان در کمترین سطح خود قرار دارد و آسیبی به لثه وارد نمی شود، در نتیجه برای فرد التهاب لثه ایجاد نمی گردد. با تکنولوژی لیزر می توان جرم گیری عمیق را بدون نگرانی انجام داد و از مزایای این روش از جمله کاهش یا عدم خونریزی لثه، بهبودی سریعتر دندان ها، دقت بالاتر در درمان و غیر تهاجمی بودن درمان، بهره برد.

جرمگیری برای دندان خوب است یا نه؟

این درمان در کنار مزایای زیادی که دارد، با عوارض محدودی نیز همراه می باشد. فرد برای اینکه بداند نیاز به جرم گیری دندان دارد یا نه، باید به متخصص دندانپزشکی مراجعه کند و تحت معاینه قرار بگیرد. در صورت نیاز متخصص جرمگیری را تجویز می کند تا  با انجام آن نظافت دهان به طور کامل انجام شود و مانع آسیب هایی مانند پوسیدگی و خرابی دندان ها گردد. در مواردی که جرم گیری توسط متخصص کم تجربه انجام شود و یا در فاصله های زمانی نزدیک چندین بار جرم گیری صورت پذیرد ممکن است به دندان آسیب وارد شود و عوارضی از جمله تورم و التهاب لثه، خونریزی لثه، عفونت و … ایجاد شود.

مدت زمان جرمگیری و بروساژ دندان

مدت زمان جرمگیری دندان توسط متخصص دندانپزشکی به عواملی مانند سرعت دست دندانپزشک، تجربه او، شرایط دندان ها، میزان انباشت جرم و … بستگی دارد و تحت این عوامل می تواند بین نیم ساعت الی یک ساعت متغیر باشد.

سوالات متداول :

۱. آیا در خانه میتوان دندانها را بروساژ کرد؟

کیتهای بدون نسخه زیادی برای بروساژ وجود دارند که ادعا می کنند شما را به همان نتایجی می رسانند که بروساژ در مطب دندانپزشکی می رساند. برخی از این درمانهای خانگی حاوی جوش شیرین یا زغال فعال هستند. اما متخصصان توصیه می کنند از این روش ها استفاده نکنید. جوش شیرین تاثیر مشابه سیلیس موجود در خمیر دندانهای سفید کننده دارد. یادتان باشد مینای دندان اگر از بین برود دیگر برنمی گردد بنابراین هیچ محصول ساینده ای برای سفید یا براق کردن دندانها استفاده نکنید. این محصولات علاوه بر فرسایش مینا ممکن است باعث حساسیت دندان یا حتی پوسیدگی شوند.

۲. چرا باید دندانها را جرمگیری کنیم؟

جرمهای سخت چسبیده به دندانها و زیر لثه، باعث تحریک لثه و عفونت لثه می شوند. همچنین به دلیل فراهم آوردن مکان مناسبی برای پنهان شدن باکتریها ، محلی برای فعالیت اَنها و در نتیجه پوسیدگی دندان خواهند شد. به همین علت جرمگیری برای حفظ سلامت دهان و دندان لازم است. از طرف دیگر جرم دندان باعث بدرنگ شدن و بدشکل شدن دندانها می شود و زیبایی دندانها و لبخند را از بین می برد. بنابراین برای حفظ زیبایی دندانها و لبخند نیز جرمگیری لازم است.

۳. آیا جرمگیری یا بروساژ درد دارد؟

پیش از جرمگیری دندانپزشک با بی حسی موضعی، بافتها و ریشه دندانها را بی حس می کند پس دردی احساس نمی کنید. اما ممکن است در اثر فشار قلم جرمگیری اندکی احساس ناراحتی پیدا کنید.

۴. پس از جرمگیری چقدر طول می کشد درد و ناراحتی لثه یا دندانها خوب شود؟

پس از جرمگیری و تسطیح ریشه، ممکن است کمی ناراحتی در اطراف دندانها داشته باشید که تا چند روز ممکن است طول بکشد. همچنین حساسیت به غذاهای سرد و داغ و گاهی شیرینی جات چهار تا شش هفته ممکن است طول بکشد. اما اینها گذرا بوده و برطرف می شوند.

۵. آیا جرم‌ گیری دندان باعث از بین ‌رفتن مینای دندان می شود؟

برای انجام جرمگیری دندان از ابزارهایی مانند اسکریپر، سونیکاسیون، پولیشر و … استفاده می شود. هر کدام از این ابزار در هنگام استفاده ممکن است مقدار بسیار کم و جزیی از مینای دندان را تحت تاثیر خود قرار دهند. توانایی متخصص و تجربه او در مراقبت از مینای دندان بسیار کمک کننده است و مانع آن می شود که در انجام جرمگیری به مینای دندان فرد آسیب زیادی وارد شود.

درمان جرمگیری در صورت انجام صحیح و کاملا  دقیق خطری را برای مینای دندان ها ایجاد نمی کند. مراجعه به متخصص کم تجربه یا عدم دقت کافی متخصص در زمان جرمگیری احتمال آسیب به مینای دندان ها و ایجاد حساسیت را افزایش می دهد.

۶. آیا استفاده از خمیر دندان ضد جرم ایراد دارد؟

خمیر دندان های ضد جرم و سفید کننده دارای قابلیت سایندگی بالایی هستند و با مصرف زیاد از آنها احتمال ایجاد آسیب در دندان وجود دارد. به همین دلیل از این خمیردندان ها نباید به صورت همیشگی و برای نظافت روزانه استفاده کرد. نتایج نشان داده است که این نوع خمیر دندان ها در دراز مدت بافت لثه و مینای دندان را تحت تاثیر قرار داده اند و به آن آسیب وارد می کنند و ممکن است دچار عفونت لثه و پوسیدگی دندان شوید.

۷. آیا احساس لق شدن دندان بعد از جرم‌ گیری عادی است؟

بعضا بعد از جرم گیری دندان، فرد احساس می کند که دندان او به تازگی لق شده است. اما این یک باور اشتباه است و به هیچ عنوان جرم گیری دندان نمی تواند باعث لق شدن دندان شود. در چنین مواردی دندان از قبل لق شده است و به خاطر جرم و پلاک هایی که اطراف دندان و لثه را گرفته اند، لقی توسط فرد احساس نمی شده است. زمانی که با جرم گیری اطراف دندان تمیز می شود و فضای کناری آن از انباشتگی جرم و مواد چسبنده خالی می گردد، لقی کاملا احساس می شود.

۸. آیا بیمه تعرفه ای بابت جرم گیری دندان به بیمه شدگان خود ارائه می دهد؟

تنوع بیمه ها بسیار زیاد است و خدمات ارائه شده آنها برای مراجعین متفاوت می باشد. برخی بیمه ها مانند بیمه تکمیلی، هزینه های جرم گیری را به عنوان یک فرآیند درمانی پوشش می دهند ولی برخی دیگر از بیمه ها ممکن است هیچگونه تعرفه ای را بابت آن پرداخت نکنند. قبل از مراجعه به متخصص، بهتر است استعلام وضعیت بیمه خود را برای درمان جرمگیری دندان دریافت نمایید.