منظور از دندان ترک خورده چیست؟
ترک دندان به حالتی از عارضه ایجاد شده برای دندان اطلاق میشود که ساختمان این عضو بنا به علل مختلفی دچار صدمه شود. این عارضه با عنوان CTS نیز شناخته شده است که ممکن است در برخی مواقع بسیار جزئی و در ابعاد کوچک باشد و حتی هیچ ضرری نیز برای دندان در پی نداشته باشد. در صورتی که ابعاد این ترک بزرگتر باشد و یا درمان دندان ترک خورده به موقع انجام نشود، می تواند عوارضی را برای دندان به دنبال داشته باشد. گاهی حتی به شکستن کامل دندان از دست رفتن کامل آن منجر شود.
ترک هایی که در دندان به وجود می‌آیند، می‌توانند در لایه بیرونی دندان ایجاد شده باشند و یا در لایه های بعدی دندان و در واقع به عمق آن نفوذ کنند. این موضوع سبب شده است تا دردی که در دندان احساس میشود، در بازه شدید تا خفیف و جزئی باشد. در شرایط مختلف، بیمار درد متناسب با عمق ترک را احساس کند. البته بدیهی است که در صورت رسیدن ترک خوردگی به ریشه و عصب دندان، دردی که بیمار احساس می‌کند، شدت بیشتری خواهد داشت.
همچنین بخوانید: روش های درمان درد عصب دندان در خانه
علائم دندان ترک خورده
- مهم‌ترین و شایع ترین نشانه ایجاد ترک در دندان، احساس درد شدید در هنگام نوشیدن یا خوردن است که سریعاً نیز از بین می‌رود.
- در برخی موارد ممکن است حتی با نفس کشیدن یا سرد و گرم شدن هوا نیز دندان تیر بکشد.
- این احساس همچنین می‌تواند در اثر خوردن مواد خوراکی شیرین و چسبنده نیز به وجود بیاید. هرچند که ترک دندانی در برخی موارد با چشم قابل مشاهده نیست؛ اما وجود برخی لکه‌های رنگی زرد می‌تواند به معنی ترک دندان باشد.
- البته ترک‌های دندانی می‌توانند به صورتی باشند که بیمار متوجه آن نشود و پس از مدتی، به علت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و یا در طی یک حادثه، با تشدید ترک و احساس درد، با افزایش عمق ترک، بیمار احساس درد داشته باشد.
در چنین شرایطی ترک قابل مشاهده خواهد بود که ممکن است با تغییر شکل ظاهری دندان نیز همراه باشد. به عنوان مثال، در دندان های جلویی با توجه به جایگاه دندان، ترک توسط خود شخص نیز قابلیت تشخیص خواهد داشت. دندان آسیاب به علت قرار گرفتن در عقب، ترک دندان اغلب با احساس درد کشف خواهد شد. البته برای افرادی که به صورت مرتب چکاپ دندانپزشکی را انجام می‌دهند، ممکن است این ترک توسط دندانپزشک نیز تشخیص داده شود.
انواع ترک خوردگی دندان
ترک خوردگی دندان از انواع مختلفی برخوردار است که روش درمان آن، به نسبت نوع ترک دندان انتخاب خواهد شد. در برخی موارد ترک ایجاد شده قابل درمان است. بعضی از ترک‌های ایجاد شده نیز قابل درمان نخواهند بود. در صورتی که هیچ روشی برای درمان این مشکل وجود نداشته باشد، به ناچار لازم است دندان خراب کشیده شود. در ادامه به توضیح انواع ترک دندان خواهیم پرداخت.
۱. ترک عمودی دندان
ترک‌های عمودی در اغلب موارد در دندان‌های جلویی ایجاد خواهند شد. این نوع ترک دندان در اکثر اوقات به شکستن دندان منجر نخواهد شد؛ اما این احتمال وجود دارد که به پالپ آسیب رسانده و دردناک شود. البته تغییر رنگ دندان به زرد یا قهوه‌ای در نزدیکی ترک ایجاد شده مشاهده خواهد شد. لازم به ذکر است که ترک مویی دندان جلو نیز جزو ترک‌های عمودی دندان به شمار می‌رود.
۲. ترک عمودی در ریشه
این دسته از ترک دندان از سمت ریشه دندان آغاز خواهد شد و تا قسمت بالایی دندان پیش می‌رود. این نوع ترک با درد بسیار شدیدی همراه خواهد بود که به همین سبب، اغلب انتخاب گزینه کشیدن دندان، به عنوان بهترین درمان دندان ترک خورده به شمار می‌رود. ترک عمودی ریشه دندان از علائم اولیه برخوردار نیست و در شرایط عفونی شدن و احساس درد، کشف خواهد شد.
۳. ترک مورب ریشه
این نوع از ترک دندانی را می‌توان بدترین نوع دانست. چراکه ترک مورب ریشه دندان در بخش عمیق ریشه ایجاد میشود و برای درمان دندان ترک خورده هیچ روشی را نمی‌توان در نظر گرفت. در صورتی که این نوع ترک توسط دندانپزشک تشخیص داده شود، لازم است به سرعت دندان از لثه خارج شود. بهتر است بدانید ترک‌هایی که در دندان آسیاب به وجود می‌آیند، از این دسته هستند که شدت درد در آنها بسیار زیاد است.
۴. ترک مورب
ترک‌هایی که در قسمت تاج دندان و یا قسمت نزدیک به خط لثه به وجود می‌آیند، در دسته ترک‌های مورب طبقه‌بندی می‌شوند. در صورتی که این ترک فقط در نواحی تاج ایجاد شوند، احساس درد را در پی نخواهد داشت و همچنین به عنوان یک ترک بی‌خطر به شمار می‌رود.
اما در صورت مشاهده این نوع ترک در نواحی نزدیک به خط لثه، لازم است به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم برای درمان دندان ترک خورده و ترمیم آن انجام شود. البته لازم به ذکر است که این ترک کمی دردناک خواهد بود؛ اما خطر چندانی را در پی نخواهد داشت. بهتر است بدانید ترک مویی دندان جلو نیز از زیرمجموعه‌های این نوع ترک دندانی به شمار می‌رود.
۵. ترک مویی دندان جلو
نام علمی ترک مویی دندان Craze lines است که در اکثر موارد، در افراد بزرگسال مشاهده شده است. این نوع ترک دندان که در قسمت مینای دندان به وجود می‌آید، موجب ایجاد درد یا مشکل برای بیمار نخواهد شد.بهتر است بدانید ترک مویی دندان فقط در شرایطی نیاز به درمان خواهد داشت که تمایل داشته باشید زیبایی دندان را افزایش دهید.
ترک‌هایی که در دندان‌های جلو به وجود می‌آیند، در حالت کلی نیاز به درمان نخواهند داشت. درواقع تنها انگیزه و علت درمان این دندان‌ها را می‌توان زیبایی دندان دانست. البته از آنجایی که حوزه پزشکی برای چنین شرایطی نیز راه حل درمانی ارائه می‌دهد، می‌توان اقدام به درمان دندان ترک خورده نمود.
هرچند که ترک مویی دندان جلو اغلب موجب ایجاد مشکل برای دندان نخواهد شد؛ اما به مرور زمان و در اثر خوردن مواد غذایی و یا آشامیدن نوشیدنی‌های رنگی، رنگ دندان به زردی می‌گراید. این موضوع اصلی‌ترین عاملی است که اغلب افراد را به سمت انجام اقدامات لازم برای درمان سوق می‌دهد. به منظور درمان دندان ترک خورده روش‌های مختلفی می‌تواند به نسبت تشخیص دندانپزشک مورد استفاده قرار گیرد که شامل به کار بردن ونیر برای پر شدن دندان و استفاده از مواد پر کننده برای پوشاندن ترک میشود.
۶. ترک شکاف دهنده
گاهی ممکن است دندان به صورتی ترک بخورد که این ترک از قسمت رویی تا ریشه ادامه داشته باشد و درواقع دندان به دو قسمت تقسیم شود. این نوع ترک دندانی سطح بالایی از تخریب را برای دندان ایجاد خواهد کرد و همین موضوع سبب میشود دندان حتی پس از ترمیم نیز مثل روز اول نشود.
در اغلب این موارد، دندانپزشک تنها یک نیمه را نجات خواهد داد و پس از کشیدن نیمه دیگر، اقدام به ساخت بخش برداشته شده دندان می‌کند. توجه داشته باشید که در صورت ایجاد این نوع از ترک، تنها با مراجعه سریع به دندانپزشک خواهید توانست اقدامات درمانی را انجام دهید و مانع از بین رفتن کامل دندان شوید.
۷. ترک کاسپ
ترک کاسپ دندان نزدیک به ناحیه جونده دندان به وجود می‌آید و لبه‌های دندان را مورد هدف قرار می‌دهد. درمان دندان ترک خورده از نوع کاسپ به نسبت زمان مراجعه به پزشک متفاوت خواهد بود.
همچنین در صورتی که توجه لازم را به این نوع از ترک نداشته باشید، در بازه زمانی کوتاهی دندان دچار شکستگی خواهد شد و دیگر راهی برای درمان آن وجود نخواهد داشت. این نوع از ترک در صورت جویدن و یا گاز زدن اشیاء و مواد غذایی سفت ایجاد خواهد شد. لازم به ذکر است که دندان‌های ترمیم شده که در مقایسه با سایر دندان‌ها ضعیف‌تر هستند، اولین کاندیدا برای ترک برداشتن خواهند بود.
۸. ترک خرد کننده
در صورتی که به دندان‌ها بیشتر از حد معمول فشار وارد کنید، به سرعت در همان ناحیه یک ترک ایجاد خواهد شد که شکستگی دندان نیز از همان قسمت رخ خواهد داد. در صورتی که بتوانید تکه شکسته شده دندان را نگه دارید، ممکن است بتوان با استفاده از چسب دندان آن را چسباند. تا زمانی که ترک خرد کننده دندان به خط لثه نرسیده باشد، موجب احساس درد نخواهد شد و به سایر دندان‌ها نیز آسیبی نمی‌رساند.
چرا دندان ها ترک می خورند؟
در به وجود آمدن ترک در دندان علل و عوامل مختلفی می‌توانند دخیل باشند. البته برخی از این دلایل می‌توانند حتی موجب لب پر شدن دندان شما نیز بشوند. یکی از مهم ترین و شایع ترین این عوامل را می‌توان کمبود سطح کلسیم در بدن دانست. این عامل حتی می‌تواند به صورت پنهانی موجب شود دندان ترک بردارد.
ترک دندان می‌تواند در صورت افزایش سن و کاهش کیفیت مواد دندان، ابتلا به بیماری های لثه و یا به علت پوسیدگی های قدیمی دندانی که برای آنها اقدامات درمانی انجام نشده است نیز ایجاد شود. البته این عارضه دندانی ممکن است در صورت عدم رعایت برخی موارد در حوزه بهداشت دهان و دندان نیز ایجاد شود که از شایع ترین این موارد، می‌توان به گاز گرفتن اشیاء غیرخوراکی و مواد غذایی سفت اشاره کرد.
در صورتی که شما مایعات بسیار سرد و یا نوشیدنی‌هایی با دمای بالا بنوشید نیز احتمال ایجاد ترک در دندان های شما افزایش خواهد یافت. از دیگر موارد ایجاد ترک دندان :
- ساییدن دندان ها به یکدیگر
- فشار دادن بیش از حد دندان ها بر روی هم یا همان دندان قروچه
- ضربه خوردن دندان در صورت بروز حوادثی همچون تصادف و یا انجام ورزش های سنگین
- وارد شدن به دندان های عصب کشی شده و ترمیم شده، با مواد دندانپزشکی و کمتر شدن استحکام دندان
- بالا رفتن سن
در صورت بروز ترک دندان در اثر هر کدام از این عوامل، با به دندانپزشک مراجعه کنید.
با دندان ترک خورده چه کنیم؟
درمان دندان ترک خورده به محل، شدت و عمق ترک وابسته است. اما رایج ترین روش های درمان شامل استفاده از چسب، جرم گیری دندان، ترمیم دندان و استفاده از روکش برای آن میشود. البته هر یک از این درمان ها در شرایط خاص و طبق تشخیص و دستور دندانپزشک مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
درمان دندان ترک خورده
درمان دندان ترک خورده در وهله اول به زمان مراجعه بستگی دارد و در صورت مراجعه دیر هنگام، احتمال کشیدن دندان و ابتلا به انواع عفونت ها وجود دارد. برای درمان این عارضه به نسبت شرایط مختلف، درمان های متفاوتی وجود دارند که هر کدام از آنها، بر اساس معاینه توسط دندانپزشک صورت خواهد گرفت.
ترک‌های ریز و سطحی با استفاده از چسب دندان و یا جرم‌گیری درمان می‌شوند. اما در صورت آسیب به پالپ دندان، لازم است عصب کشی شود. ایجاد ترک در دندان‌های عقب خطرناک است و باید حتماً پیگیری شود که درمان دندان ترک خورده با روش باندینگ انجام میشود و در آن از یک رزین دندانپزشکی استفاده می‌گردد. سپس یک روکش بر روی دندان قرار می‌گیرد تا بیشتر شکسته نشود. البته در صورت شکستگی بیشتر، لازم است دندان کشیده شود و از ایمپلنت استفاده شود.
برای اطلاعات بیشتر: جدیدترین قیمت عصب کشی
درمان خانگی ترک دندان
در صورت احساس درد می‌توانید با استفاده از درمان‌های خانگی درد را موقتاً کاهش یابد؛ اما به عنوان روش درمان محسوب نمی‌شود. برای اعمال فشار جزئی یا کنترل درد از آب نمک و یا کیسه چای روی دندان ترک خورده استفاده کنید. ترک دندان حتی اگر جزئی باشد هم در صورت عدم درمان، در آینده می‌تواند تشدید شده و مشکلاتی ایجاد نماید؛ به همین خاطر مراجعه به دندانپزشک توصیه میشود.
چسب ترک دندان چیست؟
چسب دندان یکی از راه های درمان دندان ترک خورده به شمار می رود که در برخی شرایط برای چسباندن دندان شکسته شده و یا حتی روکش های دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این محصول با توجه به پیوند شیمیایی ایجاد شده در بین تاج دندان و چسب، می‌تواند مقاومت مطلوبی را برای دندان به ارمغان آورد.
راه های پیشگیری از ترک خوردگی دندان
حفظ بهداشت دهان و دندان ساده‌ترین و بهترین روش پیشگیری به شمار می‌رود که شامل عدم دندان قروچه، مصرف نکردن مواد غذایی سفت، خودداری از خوردن و آشامیدن خوراکی‌های خیلی سرد و گرم، خودداری از استفاده ابزاری از دندان و رعایت نکات ایمنی هنگام انجام کارهای سنگین میشود. البته مصرف لبنیات نیز موجب استحکام بیشتر دندان خواهد شد.
استفاده از نایت گارد برای افرادی که در هنگام خوابیدن دندان قروچه می‌کنند ضروری است. این محافظ دندان‌ها موجب کنترل فشار دندان‌ها شده و از ترک‌خوردگی آنها جلوگیری می‌کند.
تراش دندان‌ها در پروسه برخی از اقدامات درمانی و زیبایی دندانپزشکی، به عنوان یکی از مراحل اصلی به شمار می‌رود؛ در صورتی که این اقدام همراه با خطا انجام شود، ممکن است موجب به وجود آمدن دندان ترک خورده شود. البته لازم به ذکر است که این مورد به عنوان یک قصور پزشکی محسوب میشود و شما در این عوامل چندان تاثیرگذار نخواهید بود.
هزینه ترمیم دندان ترک خورده
پارامترهای مختلفی در تعیین هزینه ترمیم دندان ترک خورده نقش خواهند داشت. نوع ترک، وجود عفونت در دندان و یا عدم وجود آن، عمق ترک یا شکستگی و مواردی از این قبیل، نمونه‌هایی از این پارامترها هستند. اینکه به پر کردن یا روکش نیاز دارد و یا حتی نیاز به درمان ریشه نیز هست، در هزینه ی ترمیم آن تاثیرگذار خواهد بود.
همچنین بخوانید: هزینه لمینت دندان
راهنمای مراجعه به دندانپزشک
هرچند که برخی از ترک های دندانی خطر چندانی در پی نخواهند داشت؛ اما به منظور اطمینان بیشتر، لازم است که به محض به محض مشاهده علائم آن یا حساسیت به گرما و سرما، مراجعه به دندانپزشک صورت گیرد. بدیهی است که در صورت احساس درد در دندان خود، باید مراجعه را با جدیت بیشتری پیگیری کنید تا از بیشتر شدن آن جلوگیری شود.
هرچه ترک دندان عمق بیشتری پیدا کند، درد احساس شده افزایش خواهد یافت و پس از مدتی نیز دندان دچار عفونت خواهد شد. در صورت عدم درمان، این عفونت ممکن است در ناحیه دهان گسترش یابد و تمامی اعضا را درگیر کند. همچنین این دندان ممکن است بشکند و یا دچار شرایطی شود که نتوان آن را نجات داد.
کلام پایانی
دندان ترک خورده به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد که برخی از این عوامل، قابل پیشگیری و برخی دیگر اجتناب ناپذیر‌ند. در صورت وقوع این مشکل، جهت جلوگیری از بروز درد و از بین رفتن دندان، مراجعه به پزشک و انجام راه درمانی مناسب ضروری خواهد بود. درمان آن شامل پر کردن ساده، روکش و یا ترمیم ریشه در صورت امتداد ترک تا ریشه شود.
