کیست دندان به کیسه پر شده با مواد مایع یا نیمه جامد گفته می شود. کیستها معمولا در بافتهای نرم دهان و صورت تشکیل می شوند مانند لثه، لبها و حتی در فضای اطراف دندانهایی که هنوز کامل از فک بیرون نزده اند. این زایده ها معمولا غیر سرطانی هستند اما ممکن است تهاجمی شده و مشکلات متعددی برای بافتها و استخوانهای اطراف به وجود بیاورند.
کیستهای دهان معمولا به صورت زایده های غیر عفونی شروع می شوند اما ماهیت التهابی کیست به مرور تاثیر گذاشته و باعث می شود پالپ (بخش مرکزی دندان) مرده و تورم ایجاد شود. با بزرگتر شدن اندازه کیست، مقدار زیادی فشار به استخوان اطراف دندان وارد می آید. این فشار باعث تحلیل رفتن و تخریب استخوان اطراف دندان می شود و میتواند به کشیدن دندان منجر شود.
علائم و نشانه های کیست های دهان چیست؟
کیست دهانی که هنوز عفونت نکرده نشانه ای بروز نمی دهد. هنگامی که کیست به اندازه ای بزرگ می شود که علائم ایجاد کند، معمولا علائم آن به صورت زیر است:
- درد
- فشار
- التهاب و قرمزی
اگر کیست در بافتهای مخاطی دهان باشد، ممکن است شبیه به زخم یا تاول به نظر برسد. در نتیجه تا زمانی که کیست به قدری بزرگ نشده که یک توده برامده ایجاد کند که دیده یا در حین لمس حس شود، معمولا فقط با عکس اشعه ایکس میتوان کیست را تشخیص داد.
اطلاعات بیشتر : انواع بیماری های لثه
انواع کیست دندان و دهان چیست؟
کیست دنتیجروس (فولیکولار): نزدیک به تاج دندان عقل نهفته یا روی آن تشکیل می شود. کشیدن دندان عقل نهفته معمولا درمان پیشگیرانه ای است که در این موارد توصیه میشود.
کیست پری اپیکال: این کیستهای دهانی معمولا در قاعده دندان تشکیل می شوند. علت آن عفونت پالپ یا مردن عصب دندان است. کیست پری اپیکال میتواند آبسه باشد.
کیست مخاطی یا موکوسل: این نوع کیست معمولا در سلولهای نرم ناحیه دهان، سطح داخلی گونه، لب و زبان تشکیل می شود. معمولا علت آن صدمه دیدن یا تحریک شدن بافتهای این ناحیه است. اگر دچار کیست موکوسل هستید، احتمالا متوجه می شوید که مرتبا ایجاد می شود و گاهی اوقات از آن بزاق آزاد می شود.
کیست های ادنتوژنیک: مجموعه کیستهای دندان (علاوه بر پری اپیکال و دنتیجروس) هستند که غالبا در استخوان فک شناسایی می شوند. این نوع کیستهای دندان به ندرت ایجاد می شود اما اغلب رشد می کنند و بزرگ می شوند چون در داخل استخوان هستند و سخت تر میتوان آنها را شناسایی کرد.
کیست دندان چه عوارضی ایجاد می کند؟
کیست دندان اگر درمان نشود منجر به از بین رفتن بخشی از استخوان فک می شود و گاهی ممکن است سلامتی را به خطر بیندازد. حتی در کیستهای بسیار کوچک هم که علائمی ایجاد نمی کنند باید کیست فورا درمان شود وگرنه در نهایت میتواند به موارد زیر منجر شود:
- عفونت دندان
- از دست دادن دندان
- زایده های خوش خیم در فک
- شکستگی فک
روشهای درمان کیست های دهان و دندان چیست؟
درمان بسته به اندازه فک و محل آن، متفاوت است. اگر کیست کوچک باشد دکتر میتواند طی عمل جراحی تمامی آن را در بیاورد بدون این که بافتهای اطراف دندان صدمه ببینند.
در موارد دیگر ممکن است از تکنیک جراحی به نام مارسوپیالیزیشن (marsupialization) استفاده شود که در آن، کیست برش خورده و باز می شود تا مواد داخل آن تخلیه شود و سپس به نحوی بخیه زده می شود که باز بماند تا از بزرگ شدن کیست در آینده، جلوگیری شود. برای دندانهایی که از آسیب های غیر قابل برگشت رشد کیست صدمه دیده اند، ممکن است عصب کشی ضرورت داشته باشد.
پیش از تصمیم گیری برای درمان کیست دهان، همیشه سی تی اسکن توصیه می شود تا وضعیت دندانها و استخوان کامل بررسی شود و با توجه به آن درمان صورت بگیرد.
نحوه جراحی خارج کردن کیست دندان
تفاوت کیست و آبسه دندان چیست؟
کیست یک کیسه حاوی مواد مایع یا نیمه جامد در اطراف دندان یا لثه است که از ابتدا عفونت ندارد اما اگر دچار عفونت شود به آن آبسه گفته می شود. آبسه دندان یک عفونت حاد است که ورم کرده و بسیار درد دارد. گاهی اوقات باکتریهای عامل عفونت، طعم بدی در دهان ایجاد می کنند.
چه عواملی منجر به تشکیل کیست دندان می شوند؟
به طور کلی کیست های دندان در نوک ریشه دندانهای در حال مرگ یا دندان مرده تشکیل می شوند اما دلایل دیگری هم برای ایجاد آنها وجود دارد.
- موقعیت نامناسب دندان دائمی
- رشد غیر طبیعی دندان
- عارضه ناشی از عصب کشی
- عوارض اختلال گورلین یا اختلالات ارثی دیگر. افرادی که به سندرم شبه خال سلولهای قاعده ای (بازال) دارند که سندرم گورلین گولتز نام دارد، مبتلا هستند، ژنی که رشد زایده ها را سرکوب می کند ندارند. این سندرم باعث رشد کراتوکیستهای ادنتوژنیک متعدد در فک، سلولهای سرطانی سلول قاعده ای پوست و همچنین ویژگی های دیگر می شود.
- رشد دندان عقل
- جهش در سلولهایی که در رشد نرمال دندان دخیل هستند.
چگونه میتوان از تشکیل کیست دهان جلوگیری کرد؟
جدا از حفظ بهداشت دهان که مهمترین کاری است که برای سلامت دهان خود میتوانید انجام بدهید، دو بار در سال به دندانپزشک مراجعه کنید تا از تشکیل کیست یا بزرگ شدن آن یا مشکلات دندانی دیگر جلوگیری کنید.
کیست دهان در هر کسی ممکن است تشکیل شود اما در کسانی که بهداشت دهان را رعایت نمی کنند خیلی شایعتر است. دندانهایی که سالم هستند به ندرت در اطرافشان کیست تشکیل می شود.
علاوه بر چکاپ دندانپزشکی، هر مشکل دندانی که دارید باید زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید تا از پیچیده تر شدن آن پیشگیری نمایید.
سلام من چند سال پیش یکی از دندان های نیش کنار دندان اسیاب فک بالا سمت چپ درد گرفت رفتم دکتر و گفتن که عصب کشی میخاد من چون بچه بودم ترسیدم عصبکشی نکردم چند روز بعدش دردش خوابید و بعد حدودا یک سال هنگام خوردن غذا دندونم شکست! باز هم محل ندادم و خوب باقی مانده ریشه داخل لثه موند نزدیک ۴ سال بود که رو همین حالت بود و مشکلی هم نداشت نه دردی نه حساسیتی هیچی دو ماه پیش من یک دفعه همون طرف صورتم باد کرد بدون دلیل خاصی و چون قبلا هم یکبار اینجوری شده بودم اهمیت ندادم و خوب اموکسی سیلین خوردم فقط یه هفته بعد هم خوب شد اما الان دو هفته ای میشه بالای همون دندان یه توده در اومده شاید هم از بعد باد کردن صورتم مونده من توجه نکردم البته که درد نداره و مشکلی هم برام پیش نیوورده سعی کردم با قرص اموکسی سیلین مشکل برطرف بشه ولی تاثیری نداشت فقط وقتی دست میکشم حسش میکنم رنگ لثه اون یه تیکه هم از صورتی به قرمز تغییر کرده اندازش هم بزرگ نیست کوچک هم نیست اندازه سر گردی انگشته نصف بند اول انگشت اشاره مثلا متاسفانه دسترسی به دکتر نداشتم خودم با سر سرنگ خواستم چرک داخلش رو خارج کنم و خوب اینکار هم کردم چرک خارج شد و بعدش هم خون ولی باز به همون حالت اولش برگشت! دوباره سعی کردم چرک خارج کنم که اینبار فقط خون خارج میشد! الان هم باز نه درد داره نه اذیت میکنه صورتم هم بخاطر اینکه بهش ور رفتم یزره کوچیک باد کرده از عملش هم میترسم لطفا یه راهنمایی بکنین نظرتون رو بگین ایا کیسته؟؟ نیاز داره به عمل جراحی با این مشخصات؟؟؟اگه برم دکتر ریشه باقی مونده دندون شکست رو خارج کنم مشکلم حل میشه؟؟؟ خیلی استرس دارم و جرعت دکتر رفتن ندارم لطفا نظرتون رو بگین
ممنون میشم از پاسخگوییتون
سلام وقت بخیر
لثه تان عفونت کرده است و احتمالا کیست ایجاد شده است، باید ریشه های باقی مانده در لثه تان را خارج کنید تا عفونت و کیست برطرف شود. هرچه سریع تر برای درمان اقدام کنید تا آسیب به سایر دندانها وارد نشود.
حدود ۵ ماه قبل دندونم کشیدم الان برا ایمپلنت مراجعه و عکس cbctگرفتم میگن یک ضایعه مشاهده میشه
سلام وقت بخیر
باید ابتدا نوع ضایعه بررسی شود و اگر مورد خاصی نبود خارج شود و بعد کاشت ایمپلنت صورت گیرد.
سلام ببخشید یه سوال داشتم اگر کیست دندان داشته باشی و آن دندان رابکشی کیست تخلیه میشود (ازبین میرود) یا نه؟
سلام وقت بخیر
بله به مرور کیست از بین می رود. اگر بزرگ و عمیق باشد نیاز به مصرف آنتی بیوتیک نیز می باشد.