جراحی اپیکو چیست؟
جراحی اپیکو یا آپیکواکتومی (به انلگیسی: apicoectomy) نوعی جراحی است که در طی آن نوک ریشه ( (apex را خارج کرده و بافت عفونی اطراف آن را از هرگونه التهاب یا عفونت دندان و لثه پاک می‌کنند. این روش درمانی، یک جراحی تکمیلی برای رفع عفونتی است که با عصب کشی عادی یا درمان ریشه عادی درمان نشده است.
کاربرد جراحی اپیکو دندان
جراحی اپیکو دندان در واقع یکی از آخرین گزینه‌های درمان مشکلات مرتبط با نوک ریشه دندان است. این عمل در چند حالت کاربرد دارد:
- وقتی جراحی ریشه موفقیت‌آمیز نیست: اگر جراحی ریشه دندان یا کانال ریشه با شکست روبرو شود یا عفونت و التهاب به طور کامل از بین نرود.
- عفونت مداوم: هنگامی که عفونت در نوک ریشه با آنتی‌بیوتیک و درمان کانال ریشه درمان نشود جراحی اپیکو گزینه مناسبی است.
- کیست یا آبسه: برای جداکردن یا از بین کردن کیست یا آبسه در نوک ریشه دندان.
- آسیب ریشه دندان: در حالتی که نوک ریشه دندان آسیب دیده یا شکسته است.
برای اطلاعات بیشتر: علت درد بعد از عصب کشی دندان
روش جراحی انتها ریشه دندان چگونه است؟
آشنایی با مراحل جراحی اپیکو به فرد کمک می‌کند تا با روند درمان بیشتر آشنا شود و استرس کمتری را حین جراحی تجربه کند. جراح دندانپزشک برای انجام جراحی دندان طبق مراحل زیر عمل می‌کند:
- آماده‌سازی برای جراحی اپیکو: در ابتدا دندانپزشک عکس گرفته‌شده از دندان را بررسی می‌کند تا ساختار ریشه، استخوان اطراف و میزان آسیب را به وضوح ببیند. سپس بی‌حسی موضعی به ناحیه مدنظر اعمال می‌شود.
- برش روی لثه و دسترسی به ریشه: با تاثیرگذاشتن بی‌حسی، جراح در بافت لثه نزدیک دندان آسیب‌دیده یک برش کوچک ایجاد می‌کند. به این ترتیب دندانپزشک می‌توند استخوان زیرین و نوک ریشه را به راحتی ببیند. سپس جراح بافت روی ریشه را بلند می‌کند تا به بافت آسیب‌دیده و نوک ریشه دسترسی پیدا کند.
- برداشتن ریشه: نوک ریشه یا بافت خراب برداشته می‌شود. این کار موجب جلوگیری از انتشار عفونت و التهاب و حذف آن کمک می‌کند.
- پرکردن منفذ ریشه دندان: در این مرحله انتهای کانال ریشه را ضدعفونی کرده و با مواد پرکننده مهروموم می‌کنند. در برخی از موارد کمی مواد پیوند استخوان هم در محل قرار می‌گیرد. این کار روند بهبودی را سریع‌تر می‌کند.
- بخیه زدن: پس از این مراحل نوبت به قرار دادن بافت لثه در جای خود می‌‌رسد. با بخیه قابل جذب موضع را می‌دوزند.
همچنین بخوانید: جدیدترین قیمت عصب کشی دندان
تفاوت جراحی اپیکو با درمان ریشه
درمان ریشه دندان و آپیکواکتومی هر دو روشی برای درمان ریشه دندان به حساب می‌آیند. این دو تفاوت‌های زیادی با هم دارند و نباید آنها را با هم اشتباه بگیرید. در ادامه یک جدول مقایسه جراحی اپیکو و درمان ریشه برای شما آماده کرده‌ایم.
| آپیکواکتومی | درمان ریشه | |
| تعریف | جراحی برای برداشتن نوک ریشه دندان و بافت عفونی اطراف آن | برداشتن پالپ عفونی یا آسیب‌دیده از داخل دندان، ضدعفونی و بخیه زدن آن |
| معالج | اندودنتیست، گاهی دندانپزشک عمومی یا جراح دهان | دندانپزشک عمومی یا اندودنتیست |
| مدت زمان جراحی | معمولاً ۳۰ تا ۹۰ دقیقه | معمولاً ۶۰ تا ۹۰ دقیقه |
| زمان استفاده | زمانی که درمان ریشه شکست خورده یا عفونت در نوک ریشه باقی مانده است | برای پوسیدگی عمیق دندان، عفونت یا آسیب به پالپ دندان |
| نرخ موفقیت | کوتاه‌مدت: ۹۷٪ تا ۵ سال
بلندمدت: بیشتر از ۷۵٪ تا ۱۰-۱۳ سال |
به طور کلی بالا، حدود ۸۵٪ تا ۹۷٪. |
| سطح درد | ناراحتی خفیف تا متوسط، مدیریت شده با بی‌حسی موضعی و مسکن‌ها | ناراحتی خفیف تا متوسط، مدیریت شده با بی‌حسی موضعی و مسکن‌ها |
| خطرات رایج | عفونت، آسیب عصبی، مشکلات سینوسی، خونریزی و شکست جراحی | عفونت، شکستگی دندان، درد مداوم و نیاز به درمان مجدد |
| زمان بهبودی | چند روز تا یک هفته برای بهبودی اولیه. | چند روز تا یک هفته برای بهبودی اولیه. |
میزان موفقیت عمل اپیکوکتومی
جراحی اپیکو دندان یک عمل موفقیت‌آمیز در طولانی مدت است. ۷۵ درصد از افرادی که این درمان را انجام می‌دهند بین ۱۰ تا ۳۰ سال از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند. حدودا ۹۰ درصد از این افراد متقاضی آپیکوکتومی تا ۵ سال پس از عمل از نتیجه راضی هستند.
مراقبت بعد از جراحی اپیکو دندان
مراقبت های بعد از جراحی به بهبود بخیه و کاهش عوارض کمک می‌کند. در ادامه به چند نکته کلی در این خصوص اشاره خواهیم کرد:
- بهتر است در چند روز اول از فعالیت‌های سنگین اجتناب کنید.
- در روز اول برای بهبود درد کمپرس سرد روی گونه نزدیک محل جراحی قرار دهید. چند دقیقه پک سرد را روی موضع قرار دهید و چند دقیقه اجازه استراحت دهید.
- برای شستشوی محل جراحی محلول آب نمک قرقره کنید. اطراف ناحیه درمان‌شده را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
- مسواک و نخ دندان را روی ناحیه درمان‌شده بکشید.
- تا حد امکان از جویدن غذاهای سفت و تیز، نوشیدنی و غذاهای سرد و گرم پرهیز کنید. پس از چند روز خوردن این غذاها با احتیاط کافی منعی ندارد.
- از مصرف سیگار و دخانیات به دلیل ایجاد حساسیت پرهیز کنید.
- جلسات معاینه دندانپزشک را جدی بگیرید تا به بهترین نتایج حاصل برسید.
هچنین بخوانید: عصب کشی مجدد دندان یا ری اندو
با رعایت این نکات مراقبتی، می‌توانید بهبودی سریع‌تری را پس از اپیکواکتومی تجربه کنید.
خطرات و عوارض جراحی اپیکوکتومی
جراحی اپیکو دندان عوارض بسیار خفیفی دارد. این علائم لزوما در همه افراد و با شدت یکسان رخ نمی‌دهند.
نگاهی به این عوارض و روش‌های مدیریت آنها بیندازیم:
- درد و تورم: درد متوسط تا خفیف و تورم تا چند روز طبیعی است و با مسکن و پک سرد از بین می‌رود.
- عفونت موضعی: احتمال عفونت نسبتا پایین است و در صورت وقوع با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.
- آسیب به اعصاب: در موارد نادر ممکن است لب‌ها، زبان و چانه در طول جراحی دچار بی‌حسی شوند.
- خونریزی: خونریزی خفیف طبیعی است و اگر شدت یافت باید به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
برای کاهش ریسک عوارض و شدت آنها علاوه بر مراقبت اصولی و توجه به بهداشت دهان و دندان باید جلسات معاینه را جدی بگیرید.
سوالات متداول
۱. چه پزشکانی جراحی اپیکو را انجام می دهند؟
جراحی اپیکو توسط اندودنتیست‌ها انجام می‌شود. اندودنتیست‌ها در تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با ریشه دندان فعالیت می‌کنند. جراح دهان، فک و صورت هم می‌تواند این جراحی را انجام دهد.
۲. آیا آپیکواکتومی برای همه دندان ها مناسب است؟
آپیکواکتومی بیشتر برای دندان‌های جلویی و پیشین کاربرد و برای همه دندان ها مناسب نیست. اپیکو برای دندان‌های عقبی و دندان‌هایی با ساختار ضعیف ممکن مناسب نیست.
برای اطلاعات بیشتر: راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان
۳. هزینه جراحی اپیکو چقدر است؟
هزینه جراحی اپیکو دندان یا قطع ریشه تقریبا ۳ میلیون تومان است.
۴. آیا جراحی آپیکوکتومی دندان درد دارد؟
با اعمال بی‌حسی‌موضعی به بافت اطراف ریشه بیمار در طی انجام جراحی دردی حس نمی‌کند.
کلام پایانی
جراحی اپیکو دندان درمانی موثر بهبود عفونت‌های مداوم در ریشه دندان است که با درمان‌های معمول اندودنتیک قابل حل نیستند. آپیکواکتومی شامل برداشتن نوک ریشه دندان و بافت عفونی اطراف آن است و معمولاً زمانی انجام می‌شود که درمان ریشه شکست خورده یا عفونت در نوک ریشه باقی مانده است. این جراحی با نرخ موفقیت بالا و بهبودی نسبتاً سریع دارد. جراحی اپیکو در برخی موارد تنها راه نجات دندان است و توسط متخخص دندانپزشک و اندودنتیست انجام می‌شود.
