حساسیت دندان

وقتی حساسیت دندان دارید برخی کارها مثل مسواک زدن، نوشیدن و خوردن به خصوص در مورد چیزهای خیلی سرد مثل بستنی و یخمک یا چیزهای خیلی داغ مثل سوپ ممکن است باعث شود درد تیز موقتی در دندانهایتان حس کنید. درد دندان پس از خوردن چیزهای سرد میتواند نشان دهنده پوسیدگی دندان باشد اما حساسیت دندان لزوما نشان دهنده پوسیدگی نیست.

حساسیت دندان چیست؟

به طور کلی حساسیت و گزگز دندان یا حساسیت عاج به صورت درد یا ناراحتی دندان در واکنش به برخی محرکها مثل دمای سرد، گرم، ترشی و اسید تجربه می شود.

حساسیت دندان ممکن است موقتی و گذرا بوده و یا یک مشکل مزمن باشد که دائما تجربه می شود. همچنین ممکن است در یک یا چند دندان و یا همه آنها حس کنید.

علائم حساسیت دندان چیست؟

کسانی که حساسیت دندان دارند در واکنش به برخی محرکها، دندانهایشان دچار درد یا ناراحتی می شود. ممکن است این درد را در ریشه های دندان حس کنید. برخی از شایعترین محرکهای حساسیت دندان که پس از آن دندانتان دچار ناراحتی یا درد خاصی می شود، عبارتند از:

• غذاها و نوشیدنی های گرم
• غذاها و نوشیدنیهای سرد
• هوای سرد
• شیرینی جات
• غذاها و نوشیدنی های ترش و اسیدی
• آب سرد
• مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
• دهان شویه های الکل دار

توجه داشته باشید علائم حساسیت دندان را همیشه تجربه نمی کنید و گاهی اوقات بدون هیچ دلیل مشخصی شروع می شوند. شدت آن ممکن است خفیف تا شدید باشد.

چه عواملی منجر به حساسیت دندان می شوند؟

برخی از افراد دندانهایشان حساس تر از بقیه است چون مینای دندان آنها نازک تر است. مینا لایه بیرونی دندانهاست که بخشهای حساستر داخلی را پوشانده و حفاظت می کند. در بسیاری از موارد مینا به دلایل زیر ساییده یا فرسوده می شود و این وضعیت منجر به حساسیت دندان می شود:

• سفت مسواک زدن دندانها
• استفاده از مسواک سفت
• دندان قروچه در شبها
• زیاد خوردن غذاها یا نوشیدنیهای شیرین یا اسیدی
• سفید کردن زیاد دندانها با محصولات سفید کننده دندان
• شکستگی دندان
• بیماری لثه
• درمانهای دندانپزشکی مکرر

گاهی اوقات عوامل دیگری که ربطی به دهان و دندان ندارند موجب از بین رفتن مینا و درد دندان می شوند. مثلا رفلاکس معده که در آن اسید معده بالا آمده و وارد مری و حلق می شود و ممکن است به دهان برسد، به دلیل اسیدیته بالا باعث می شود مینای دندان حل شود و از بین برود. همچنین استفراغهای مکرر مانند اختلال خوردن بولیمی (پرخوری روانی) و تنبلی یا فلج معده (gastroparesis) نیز همین تاثیر را دارند.

پس روی لثه و کناره گرفتن آن از دندان، باعث می‌شود بخشهایی از پایین دندان و ریشه آن در معرض هوا و ذرات غذا و باکتری های موجود در دهان قرار بگیرند. نمایان شدن ریشه دندان نیز باعث این مشکل می شود.

روش های درمان حساسیت دندان چیست؟

اگر دچار گزگز و درد دندان شده‌ اید باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. بسته به شرایط دندان و علت حساسیت، ممکن است راهکارهای زیر برای درمان حساسیت دندان توصیه شود:

• خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس: معمولاً پس از چند بار استفاده از آن، حساسیت دندان فروکش می کند. انواع مختلف خمیر دندانهای مخصوص دندان های حساس وجود دارد. از دندانپزشک بپرسید کدام را توصیه می نماید.
• فلوراید: ممکن است دندانپزشک برای تقویت دندان و برطرف کردن حساسیت آن فلوراید درمانی را توصیه کند. فلوراید باعث استحکام بیشتر مینای دندان می شود. فلوراید ممکن است به طرق مختلف مانند خمیر دندان، ژل و تری، دهانشویه و یا به صورت خوراکی تجویز شود.
• باندینگ کامپوزیت: گاهی اوقات که علت گزگز دندان نمایان شدن ریشه‌های دندان است، می‌توان با استعمال موضعی رزین کامپوزیت بر روی ریشه های حساس و بیرون زده دندان، حساسیت دندان را برطرف کرد.

تونلهای موجود در لایه عاج دندان (که در زیر مینا قرار دارد)، با از بین رفتن مینا بیرون میزند و چیزهایی که می خوریم از طریق این تونلها به عصب دندان رسیده و آن را تحریک می کند و باعث حساسیت یا درد دندان می شود. با پوشاندن این بخشهای بیرون زده دندان با باندینگ، جلوی این فرآیند گرفته می شود.

• عصب کشی یا درمان ریشه: اگر حساسیت یا درد دندان خیلی شدید باشد ممکن است دندانپزشک عصب کشی را توصیه کند. در عصب کشی هسته مرکزی دندان که پالپ نام دارد و عصب های دندان در آن قرار دارند، تخلیه و پاکسازی می شود. این درمان بسیار موفقیت آمیز است.
• پیوند لثه: جراحی پیوند لثه در مواقعی انجام می‌شود که بخش زیادی از بافت لثه تخریب شده و از دست رفته است و باعث نمایان شدن ریشه دندان شده است. در این روش تکه کوچکی از بافت نرم در جای دیگری از دهان برداشته می شود و به محل مورد نظر پیوند می شود. این کار باعث محافظت از ریشه های بیرون زده دندان و کاهش حساسیت دندان می شود.

برطرف کردن عامل حساسیت دندان

• تا زمانی که عامل حساسیت دندان برطرف نشود، درمان حساسیت دندان کامل نمی شود.
• اگر لثه پسروی کرده است ممکن است علت آن عدم رعایت بهداشت مناسب دهان باشد. در نتیجه باید مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
• اگر علت حساسیت دندان روش مسواک زدن یا نوع مسواک است، باید آن را اصلاح کنید.‌
• اگر عامل حساسیت دندان چیز دیگری به جز سلامت دهان و دندان باشد باید ابتدا آن مشکل برطرف شود.
• اگر رفلاکس معده باعث فرسایش و از بین رفتن مینا شده است باید با داروهای کاهش اسید معده، رفلاکس معده کنترل شود.
• اگر بولیمی یا پرخوری روانی باعث می شود مرتباً استفراغ عمدی بکنید باید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید تا این مشکل را برطرف کنید.
• اگر دندان هایتان را به هم فشار می دهید یا می سایید، باید جلوی آسیب دیدن دندانها را بگیرید. با محافظ دهان شبانه میتوانید جلوی ساییده شدن دندان ها و وارد آمدن فشار بیش از حد بر آنها را بگیرید. همچنین اگر علت دندان قروچه اضطراب و استرس است باید روش‌هایی پیدا کنید تا استرس خود را مدیریت کنید.

گزگز و درد دندان پس از درمان های دندانپزشکی طبیعی است یا نشان می‌دهد مشکلی به وجود آمده است؟

پس از درمان های دندانپزشکی مانند پرکردن دندان، روکش کردن دندان، لمینت، عصب کشی و سایر ترمیم های دندان، طبیعی است که تا چند روز اول حساسیت دندان داشته باشید. این نوع حساسیت محدود به یک دندان و یا دندان های همسایه آن می باشد و باید پس از چند روز برطرف بشود.

اگر چند هفته از درمان دندانپزشکی گذشته است اما هنوز حساسیت دندان دارید با دندانپزشک تماس بگیرید و مشکل را مطرح کنید. یادتان باشد این مشکل همانند انواع دیگر دندان درد، موضوعی است که باید توسط دندانپزشک بررسی شود تا علت آن مشخص شود.

آیا ممکن است کمبود ویتامین باعث حساسیت دندان شود؟

در موارد نادر ممکن است علت حساسیت دندان، کمبود ویتامین “ب” باشد. کمبود ویتامین “ب” باعث دندان درد، پسروی لثه و به طور کلی حساسیت غشای مخاطی در دهان می شود. مکمل‌های “ب کمپلکس” برای جبران کمبود ویتامین های B مناسب هستند. اگر ویتامین “ب” خوراکی مصرف می کنید برای جذب بهتر آن را زیر زبان بگذارید. ممکن است دکتر ویتامین “ب” تزریقی برای تان تجویز نماید. منابع غذایی غنی از ویتامین B عبارتند از قارچ، گوشت، ماهی و بسیاری از سبزیجات و حبوبات.

آیا جرمگیری باعث حساسیت دندان می شود؟

هر جرم گیری به حساسیت موقتی دندان منجر نمی شود. در جرم گیری معمولی بخشی از دندان که بیرون از لثه قرار دارد جرم گیری می شود. اما گاهی اوقات که پلاک و جرم در زیر لثه به دندان چسبیده است و باعث التهاب و عفونت لثه شده است، نیاز به جرم گیری عمیق‌تر وجود دارد. اگر جرمگیری عمیق دندان انجام می دهید ممکن است پس از آن دندانتان موقتا حساسیت پیدا کند.

در صورتی که لثه پس روی کرده است یا فاصله بین دندان و لثه ایجاد شده است که باعث می‌شود تجمع پلاک در آن آسان تر و شدیدتر شود احتمالاً دندانپزشک به شما می گوید نیاز به جرمگیری عمیق دندان دارید.

پیش از جرم گیری عمیق، لثه دچار التهاب و ورم و عفونت شده است. بنابراین جرم گیری برای حل این مشکلات و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت انجام می شود و اگر دندان را به حال خود رها کنید درد و گزگز دندان جدی تری را تجربه می کنید. اگر جرم گیری عمیق، تحریک کننده یا آزار دهنده باشد دندانپزشک ممکن است با بی حسی موضعی دهان را بی حس کند.

اطلاعات بیشتر در مورد جرمگیری دندان