در دهه‌های اخیر پانسمان دندان عصب کشی شده به عنوان یکی از فرآیندهای اساسی در درمان و ترمیم دندان‌هایی که به نیاز ترمیم عمیق دارند، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است. این فرآیند نه تنها به حفظ سلامت دندان کمک میکند بلکه در بهبود و تسریع فرآیند ترمیم نیز نقش مهمی دارد. اما در حال حاضر، با پیشرفت‌های به دست آمده در علم دندانپزشکی، رویکردهای جدیدی برای انجام پانسمان دندان و حفظ سلامت دندان‌های عصب کشیده مورد توجه قرار گرفته‌اند. این رویکردها، با بهره‌گیری از مواد با کیفیت و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، به عنوان گزینه‌های جایگزینی برای افزایش کارایی و کیفیت درمان، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بیشتر بدانید: نکاتی که در مورد عصب کشی دندان نمیدانید
- نکته: با توجه به اهمیت پانسمان دندان عصب کشی شده در حفظ و بهبود سلامت دندان‌های عصب کشیده، به نظر می‌رسد که استفاده از رویکردهای نوین و به روز شده در این زمینه، سبب افزایش طول عمر دندان و تسریع بخشیدن به بهبود و در نهایت حفظ سلامت دندان منجر خواهد شد.
مراحل عصب کشی و پانسمان دندان
عصب‌کشی دندان مراحل مختلفی دارد، که حتما باید توسط دندانپزشک متخصص انجام شود. این مراحل عبارتند از؛
- ابتدا دندان را با بی حسی موضعی، توسط دندانپزشک بی حس می‌شود.
- سپس با استفاده از یک وسیله مخصوص درون دندان را خالی کرده تا به قسمت عاج دندان دسترسی پیدا کند.
- پس از آن دندانپزشک قسمت زرد رنگ عاج دندان را با ابزار مخصوص کاملا خالی میکند.
- عاج دندان، دیواره‌های دندان، اطراف ریشه و غیره، باید کاملا از آلودگی و عفونت پاک شوند.
- پس از پاک شدت دندان از آلودگی، دندانپزشک با استفاده از مواد مخصوص دندان را ضدعفونی و پر میکند.
- سپس با قراردادن روکش مصنوعی که مینای دندان نام دارد، به دندان فرم طبیعی می‌دهد. قرار دادن مینای دندان از ورود باکتری ها به درون دندان جلوگیری کند .
- در انتها پانسمان دندان و لثه انجام می‌شود. پانسمان سبب تسکین درد لثه و کاهش التهاب ناشی از عمل آن می‌شود.
چرا پانسمان دندان انجام می شود؟
برای محافظت از دندان و جلوگیری از ورود باکتری‌ها و آلودگی به درون آن، نیاز است تا پس از عصب‌کشی، پانسمان بر روی دندان قرار بگیرد. پانسمان دندان نقش لایه محافظتی را برای مراقبت از دندان‌های آلوده و تحت درمان، دارد. بنابراین پانسمان دندان کمک شایانی به حفظ سلامتی دندان و جلوگیری از ورود دوباره آلودگی و عفونت به درون دندان، میکند؛ پس استفاده درست و به‌موقع از آن برای حفظ روند درمان و سلامتی دندان بسیار حائز اهمیت است.
بیشتر بدانید: در صورت عفونت دندان چه کنیم؟
زمان برداشتن پانسمان
معمولا پانسمان باید بین ۲- ۴ هفته روی دندان باقی بماند. پس از طی کردن این مدت زمان اگر پانسمان دندان نیفتد، باید برای برداشتن آن به دندانپزشک مراجعه کنید. به‌طور‌کلی، نوع درمان دندانپزشکی در مدت‌زمان برداشتن پانسمان دندان، تاثیر زیادی دارد. برای مثال در برخی بیماران از پانسمان برای درمان موقت دندان استفاده شده و ممکن است در طول درمان یا پس از پایان دوران درمان، توسط دندانپزشک برداشته شود. در مواردی دیگر در برخی بیماران پانسمان دندان ممکن است نیازی به برداشته شدن نداشته باشد و تا زمانی که درمان دائم و قطعی دندان انجام شود، پانسمان بر روی دندان باقی می‌ماند. همچنین نیاز است بدانید که، اگر دندان دارای دیواره‌های کافی برای نگهداری از پانسمان نباشد، پانسمان زودتر از زمان مقرر می‌ریزد؛ بنابراین پانسمان دندان عصب کشی شده به محافظ و دیواره، برای عمر بیشتر دندان و ماندگاری طولانی آن، نیاز دارد.
اگر پانسمان دندان عصب کشی شده افتاد چه کنیم؟
افتادن پانسمان دندان زودتر از موعد مقرر می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی از قبیل پوسیدگی و عفونت برای دندان شود. بنابراین درصورتی که پانسمان دندان شما زودتر از زمان مشخص شده افتاد، باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت دندان شما را چک کرده و پانسمان جدیدی در صورت نیاز بر روی دندان قرار داده شود. پس به این نکته توجه داشته باشید که اگر پانسمان دندان شما به هر دلیلی افتاد، در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. حل به موقع این مشکل توسط دندانپزشک بسیار مهم است.
چنانچه امکان مراجعه و دسترسی سریع به دندانپزشک برای شما میسر نبود، سعی کنید تا با مسواک زدن و نخوردن خوراکی زیاد، از ورود غذا به درون دندان جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید با تهیه یک پانسمان دندانی از داروخانه و قرار دادن آن روی سوراخ دندان خود، از ورود موادغذایی به دندان جلوگیری کنید. توجه داشته باشید که باید دندان خودتان را کاملاً تمیز کنید و سپس پانسمان را روی آن قرار دهید و با فشار دادن پانسمان بر روی دندان، آن را روی دندان بچسبانید. لازم به ذکر است بدانید که همه این روش‌ها برای تسکین درد دندان موقتی بوده و در اسرع وقت باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا دندانپزشک به‌صورت تخصصی به مشکل شما رسیدگی کند.
بیشتر بدانید: علت های درد بعد از عصب کشی چیست؟
پانسمان دندان را از کجا تهیه کنیم؟
جاهای زیادی برای تهیه پانسمان دندان وجود دارد. شما می‌توانید با مراجعه به داروخانه ها و فروشگاه های تجهیزات پزشکی، پانسمان دندان موردنیاز خود را تامین کنید. انواع مختلفی از خمیر پانسمان دندان در بازار وجود دارد که بسته به نوع کیفیت و قیمت با یکدیگر متفاوت‌اند. به‌طور کلی با مراجعه به مکان‌های ذیل می‌توانید پانسمان مورد نیاز خود را تامین کنید؛
- فروشگاه تجهیزات پزشکی
- داروخانه ها
- وب‌سایت های رسمی فروش داروها و تجهیزات پزشکی
- تولیدی های داخلی
- وارد کننده ها
- نمایندگی ها
توجه: بهترین متریال و باکیفیت ترین پانسمان را برای درمان دندان خود انتخاب و خریداری کنید. بهتر است که برای خریدن خمیر پانسمان از تجویز یا کمک دندانپزشک استفاده کنید.
علت درد دندان پانسمان شده
در روز‌های ابتدایی پس از عمل و پانسمان دندان فرد ممکن است با وجود پانسمان دچار دندان درد شود. در مواردی پس از اتمام عمل جراحی و پانسمان دندان ممکن است بیمار درد زیادی را احساس کند. این درد معمولاً با مصرف مسکن‌های تجویز شده توسط دندانپزشک کاهش می‌یابد. توجه داشته باشید که اگر پس از مصرف داروهای مسکن و گذشت ۲۴ ساعت زمان، دندان درد شما همچنان ادامه داشت؛ حتما به دندانپزشک خود مراجعه کنید و علت درد را جویا شوید (نکاتی کاربردی درباره دندان درد). از دیگر عوامل دندان درد پس از عمل جراحی و پانسمان دندان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد؛
- این احتمال وجود دارد که خمیر پانسمان دندان شما دارای برآمدگی باشد؛ یعنی با دیگر دندان‌های شما هم سطح نباشد؛ که دراین صورت هنگام برخورد با دندان‌های بالایی باعث ایجاد درد شدیدی در دندان شما می‌شود. اگر وجود برآمدگی غیر عادی و اضافی را روی پانسمان دندان خود احساس کردید، فورا با مراجعه به دندانپزشک و تراشیدن قسمت اضافی و صاف کردن و هم سطح کردن پانسمان با دیگر دندانها، از وارد شدن آسیب‌های جدی به دندان‌های خود جلوگیری کنید.
- همچنین از دیگر عوامل دندان درد پس از پانسمان ممکن است آلرژی داشتن فرد به مواد پانسمان باشد؛ که در این صورت باعث ایجاد درد در پانسمان دندان می‌شود. اگر احساس کردید به پانسمان آلرژی دارید، حتماً به دندانپزشک جهت تخلیه پانسمان مراجعه کنید.
ممکن است که در حین جراحی عفونت و آلودگی دندان به خوبی خارج و تخلیه نشود. دراین صورت پس از پانسمان و اتمام عمل نیز ممکن است دندان درد شما ادامه داشته باشد و پس از پانسمان نیز درد شدیدی را احساس کنید.
پس از پایان عمل و پانسمان دندان تا زمان سفت شدن کامل پانسمان چیزی مصرف کنید. اگر تا قبل از سفت شدن خمیر پانسمان موادغذایی استفاده کنید، ممکن است کمی از مواد خوراکی وارد پانسمان دندان شود که باعث ایجاد درد شدیدی در دندان شما می‌شود. در این صورت نیز باید برای تخلیه پانسمان و پانسمان مجدد به دندانپزشک مراجعه کنید.
مراقبت های بعد از پانسمان دندان عصب کشی شده
برای گرفتن نتیجه خوب از درمان و بهبودی کامل دندان خود، بهتر است که از دندان پانسمان شده خود به‌خوبی مراقبت کنید. به طور کلی برای مراقبت‌های بعد از پانسمان دندان باید هنگام غذا خوردن و مسواک زدن، به نکات مهمی توجه داشته باشید.
- مراقبت از پانسمان دندان هنگام غذا خوردن: تا حد امکان سعی کنید هنگام غذا خوردن از سمتی که دندان شما پانسمان شده است استفاده نکنید. ممکن است به‌دلیل طولانی شدن روند درمان فراموش کنید که دندان شما پانسمان دارد و با همان سمت غذا بخورید، این کار ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی برای شما شود؛ بنابراین سعی کنید با دقت غذا بخورید و از سمت پانسمان شده تا حد امکان استفاده نکنید، یا اگر استفاده کردید به آرامی غذا را بجوید. شایان به ذکر است که تا زمان بهبودی کامل دندان، باید از خوردن خوراکی‌های سفت و سخت مانند گوشت، آجیل، آدامس و غیره خودداری کنید؛ چراکه ممکن است باعث آسیب دیدن پانسمان دندان شما شود. تا جای ممکن سعی کنید از غذاهای نرم مانند انواع پوره مثل پوره سیب‌زمینی، سوپ، آش و غیره استفاده کنید.
- مراقبت از پانسمان دندان در حین مسواک زدن: توجه داشته باشید که اگر پس از پانسمان دندان، به آرامی دندانهایتان را مسواک بزنید، مشکلی برای شما به‌وجود نخواهد آمد. همچنین به این نکته توجه کنید که استفاده از مسواک‌های نرم یا فوق‌نرم نقش مهمی در مراقبت‌های پس از پانسمان دارد. استفاده از نخ دندان نیز برای پانسمان دندان تازه جراحی شده، نیاز به دقت دارد؛ پس در هنگام استفاده از نخ دندان نیز سعی کنید به آرامی و بادقت این کار را انجام دهید تا آسیب احتمالی وارده به پانسمان جلوگیری کنید.
شما می‌توانید با رعایت نکات ذکر شده و عمل به دستورات دندانپزشک، به‌خوبی از پانسمان موقت دندان خود تا زمان مراجعه بعدی به مطب دندانپزشک مراقبت کنید. مراقبت اصولی می‌تواند تا پایان دوره درمان شما، از پانسمان دندانتان محافظت کند و از ایجاد مشکلات احتمالی برای پانسمان شما جلوگیری کند. پس در مراقبت از پانسمان خود بسیار بادقت و کوشا عمل کنید.
پانسمان دندان چقدر دوام دارد؟
پانسمان دندان یک درمان موقت برای کاهش درد دندان، در مراحل عصب کشی دندان است، پس باید به‌عنوان درمان موقت دندان در نظر گرفته شود. توجه داشته باشید که نوع بیماری، آسیب لثه و دندان در نگهداری از پانسمان دندان و دوام آن نقش مهمی دارد، و این امکان وجود دارد که از یک هفته تا یک ماه طول بکشد. بنابراین برای درمان قطعی و بهبودی کامل نیاز است تا از پانسمان دندان به‌خوبی مراقبت کنید و طبق دستورالعمل دندانپزشک برای تکمیل درمان و حفظ سلامت دندانها، اگر دارویی برای شما تجویز شده مصرف کنید. همچنین نیاز است تا برای چک کردن وضعیت دندان خود به‌موقع به دندانپزشک مراجعه کنید.
