عکس برداری OPG در دندانپزشکی
عکس برداری با اشعه ایکس در دنیای پزشکی کاربردهای فراوانی دارد. در دندانپزشکی عکس اشعه ایکس (رادیولوژی) به طرق مختلف گرفته می شود. عکس رادیولوژی پانورامیک و پری اپیکال انواع تصاویر دو بعدی هستند که از اشیاء سه بعدی گرفته می شوند. همچنین عکس او پی جی (OPG) دندان و سفالوگرافی نیز کاربردهای زیادی دارند.
عکس او پی جی چیست؟
عکس او پی جی (OPG) مخفف عبارت ارتوپانتومونوگرام (Orthopantomogram) است که به آن (Panorex) هم می گویند، عکس opg دندان نوعی عکس اشعه ایکس دو بعدی از دندان ها و فک های بالا و پایین و اسکلت اطراف آن ها می باشد.
عکس او پی جی، نگاه پانورامیک از فک دارد در حالی که عکس سفالوگرام یک عکس اشعه ایکس از ساختارهای صورت است و عکس رادیولوژی معمولی دندان هم عکسی است که از ساختار یک یا چند دندان و کمی از بافت های اطراف آن گرفته می شود (که خود انواع گوناگون دارد).
مرکز تصویر برداری عکس دندان (opg) کلینیک دندانپزشکی بابکان
برای چه مواردی از عکس او پی جی استفاده می شود؟
کاربردهای عکس او پی جی به صورت زیر است:
- بررسی موقعیت کلی دندان ها و ارتباط آنها با یکدیگر
- پوسیدگی
- نهفتگی دندان
- شکستگی یا ترک خوردگی
- تغییر رنگ دندان ها
- عفونت دندان
- تومور
- وضعیت سینوس ها
- وضعیت استخوان فک
- کاشت ایمپلنت دندان
- درمان ارتودنسی
- جراحی چانه و فک
معایب و مضرات عکس او پی جی
برای گرفتن این نوع عکس دندان باید تحت مقدار کمی تشعشع قرار بگیرید. دوز تشعشع زیاد نیست و جای نگرانی ندارد. اما به طور کلی می توان موارد زیر را در نظر گرفت:
- احساس ناراحتی به خاطر فیلم در دهان.
- اشعه ایکس مقداری برای کودکان نسبت به بزرگسالان خطرناک تر است.
- در برخی موارد امکان اشتباه در عکس opg می باشد.
- ممکن مشکلات دندان خاص مثل پوسیدگی دندان ریز پشت دهان را نشان ندهد.
نکته : اگر باردار هستید باید موضوع را به اطلاع دندانپزشک برسانید.
مزیتها و فواید عکس او پی جی
- این روش عکسبرداری فوری و کاملا بدون درد و اذیت است. با گرفتن عکس opg اطلاعات بسیار خوبی در اختیار دندانپزشک، ارتودنتیست یا جراح فک و صورت قرار می گیرد.
- در این عکس تمامی دندانهای بالا و پایین در یک تصویر واحد دیده می شوند.
- در این تصویر، تعداد دندانها، موقعیت و زاویه آنها و هر گونه دندان نهفته در زیر لثه یا اضافی دیده می شود. به همین دلیل برای درمان ارتودنسی لازم است.
- برای بررسی وضعیت دندان های عقل و ساختار اطراف آنها و تصمیم گیری برای کشیدن یا نکشیدن آن به این تصاویر نیاز است.
- برای کاشت ایمپلنت دندان، دندانپزشک نیاز به مشاهده ساختار کلی دهان و دندانها و موقعیت آنها دارد.
انواع عکس رادیولوژی دهان چیست؟
به طور کلی دو نوع عکس اشعه ایکس از دهان گرفته می شود: داخل دهانی و خارج دهانی. در تصاویر داخل دهانی، فیلم در داخل دهان شما قرار می گیرد اما در تصاویر خارج دهانی، فیلم در بیرون از دهان و در دستگاهی است که مجاور سر شما قرار دارد.
الف- انواع عکس داخل دهانی
- بایت وینگ: جزئیاتی از دندان های بالا و پایین در یک منطقه مشخص از دهان ارائه می کند. هر عکس بایت وینگ یک دندان را از بالای تاج تا سطح استخوان نشان می دهد. در این عکس وضعیت روکش دندان یا ترمیمهای دیگر دندانی و همچنین هر گونه استهلاک پر شدگی دندان را میتوان مشاهده کرد.
- پری اپیکال: کل دندان را از تاج تا پایینتر از ریشه (محل اتصال دندان به فک) را نشان می دهد. هر عکس پری اپیکال تمامی دندان را در یک بخش از فک بالا یا پایین نشان می دهد تا هر تغییر غیر معمول در ریشه و استخوان اطراف دندان شناسایی شود.
- اکلوزال: موقعیت و رشد دندانهای یک قوس دندانی (فک بالا یا پایین) را نشان می دهد.
ب- انواع عکس خارج دهانی
- او پی جی یا پانورامیک: تمامی محدوده دهان شامل همه دندانهای بالا و پایین را در یک عکس واحد نشان می دهد.
- توموگرام: یک لایه یا قطعه خاصی از دهان را نشان می دهد و بقیه لایه ها را تار می کند تا به وضوح بتوان ساختارهایی را که دیدن آنها به دلیل نزدیکی به ساختارهای مجاور سخت است، مشاهده کرد.
- سفالومتری: یک طرف کل سر را نشان می دهد و ارتباط دندانها و فک و نیمرخ صورت مشخص می شود. در ارتودنسی و جراحی های فک و چانه این عکس بسیار کاربرد دارد.
- سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری) دندان: نوعی عکس برداری به صورت سه بعدی است که برای تشخیص مشکلات استخوان مانند کیست و تومور و شکستگی انجام می شود.
- سی تی پرتو مخروطی: تصاویر سه بعدی از ساختارهای دهان، بافت نرم، عصبها و استخوان حاصل می کند. برای کاشت ایمپلنت، بررسی کیست دندان و تومور در ناحیه دهان و صورت کاربرد دارد. همچنین مشکلات لثه، ریشه های دندانها و فکها را نیز نشان می دهد. زاویه عکس گرفتن در سی تی پرتو مخروطی با سی تی اسکن معمولی تفاوت دارد چرا که این دستگاه دور سر بیمار می چرخد و همه داده ها را در یک چرخش به دست می آورد.
- عکس برداری دیجیتالی: تصاویر دو بعدی از دهان است که توسط دستگاه دیجیتالی به صورت دیجیتالی گرفته می شود و تصاویر مستقیما به کامپیوتر فرستاده می شود و بر روی نمایشگر قابل مشاهده است.
تفاوت عکس OPG با عکس رادیولوژی معمولی دندان چیست؟
در عکس او پی جی همه دندانها و استخوان فک اطراف آنها در یک عکس دیده می شوند اما در عکس رادیولوژی معمولی، تنها یک یا چند دندان از زاویه نزدیک دیده می شوند. اگر چه این برای دیدن وضعیت دقیق تر یک دندان مشخص (مثلا وضعیت پالپ دندان یا آسیب دیدگی عصبهای داخل آن یا ترکهای ریز احتمالی) مفیدتر است اما برای دیدن نمای کلی دندانها مناسب نیست. با عکس او پی جی هر مشکلی در هر جایی از دهان که وجود داشته باشد دیده می شود. همچنین مشکلات مربوط به استخوان فک و ارتباط آن با سر و مفصل گیجگاهی فکی (مفصل فک) مشخص می شود. گاهی اوقات ممکن است لازم باشد هر دو نوع عکس اشعه ایکس گرفته شود.
سوالات متداول:
۱- چگونه برای گرفتن عکس او پی جی آماده شوم؟
هیچ آمادگی خاصی برای این نوع عکس اشعه ایکس لازم نیست. فقط یادتان باشد عکس های قبلی خود را برای مقایسه همراه بیاورید.
از شما خواسته می شود عینک، جواهرات و هر شی فلزی که ممکن است در تصویر مانعی ایجاد کند را در بیاورید. ممکن است از شما خواسته شود جلوی دستگاه بایستید و چانه خود را روی یک سکوی کوچکی که مخصوص این کار قرار داده شده بگذارید و به آرامی یک قطعه دهانی که استریل شده یا پلاستیک روی آن کشیده شده است را گاز بگیرید.
باید حواستان باشد تکان نخورید و کاملا آرام باشید تا عکس واضح بیفتد.
این عکس برداری هیچ مشکلی برای شما ایجاد نمی کند.
۲- آیا عکس او پی جی عفونت لثه را نشان می دهد؟
عکس های اشعه ایکس دهان از جمله او پی جی، میتوانند بیماریهای لثه از جمله آبسه دندان و لثه را نشان دهند. آبسه عفونتی است که در یک کیسه جمع شده است. آبسه لثه در داخل لثه و آبسه دندان در نوک ریشه دندان تشکیل می شود.
۳- چند وقت یک بار باید عکس او پی جی بگیریم؟
برای چکاپ دندانپزشکی هر پنج سال یک بار عکس او پی جی کفایت می کند. اما در صورتی که شرایط خاصی باشد و دندانپزشک نیاز به مشاهده کل دهان در تصویر اشعه ایکس داشته باشد ممکن است بیشتر از این نیاز باشد عکس OPG بگیرید.
۴- دستگاهی که عکس او پی جی می گیرد چگونه است؟
برای گرفتن عکس او پی جی، در مقابل دستگاه می ایستید و بخشی از تجهیزات دور سر شما می چرخد در حالی که شما کاملا ثابت ایستاده یا نشسته اید.
۵- چقدر طول می کشد تا یک عکس او پی جی از من گرفته شود؟
این عکس برداری تنها ۲۰ ثانیه زمان می برد.
سلام یک یا دو ماه پیش از کل دندونهام عکس گرفتم و کلا دو سه جا رفتم برای دندان ۵ بالای سمت راست فقط یک سوراخ داشت و حتی قبلش کلینیک دندانپزشکی رفته بودم و معاینه کردند گفتند پرکردنی هست و به عصب نرسیده. چون همسرم بیمه داشت به درمانگاه دیگه مراجعه کردم.
خانم دندانپزشکی گفت اینکه ریشه هست و باید جراحی بشه. و من کنسل کردم. و همسرم با خانم دندانپزشکی مومن و متعهد که وقت گذاشتن گفتند آقایون بکشند و خداروشکر کشیدند.
بعداز اون وقتی برای پر کردن رفتم خانم دکتر اولیه که حتی گفتن پر کردنی هست. بدون معاینه اول ریشه دندونم بی حسی زدند و اینقدر تراشیدند و بعد گفتند به ریشه رسیده . در حالیکه اعتراض کردم گفتند نشونت میدم نگاه کن و خودم چیزی ندیدم.
جالبه برام هی عصب کشی کردند و ۳ بار عکس از ریشه گرفتن و بعد از هرکسی گفتند نه عه لانگ شده عکس.
و دوباره عصب کشی می کردند تا ۳ بار که خیالشون راحت شد که ریشه عصب کشی شده.
و ۳ بار از فندک و سوزاندن استفاده کردند و از مایعاتی که یا تلخ بود و شور و ترش در دهانم استفاده می کردند.
میدونم بعد از عصب کشی دندون درد شدید همراهش هست در حالیکه تنها دردی که من دارم فقط احساس می کنم از مواد و سوزاندن و عصب کشی های بی مورد بود.
فقط یک سوال دارم اینکه آیا با این تفاسیر دندان من به عصب کشی نیاز داشت؟
و اینکه بعد از ۳ بار عکس گرفتن از دندان آیا اشعه رادیولوژی برای خودم مضر نبود؟
چرا سمت راست بالای دندان ۵ فک بالا و بینی بنده با اینکه نزدیک ۱۲ ساعت می گذره هنوز کرخ هست؟ ممنون میشم جواب سوالاتم رو بدین.
سلام وقت بخیر
عکس ۱۰۰ درصد نشان نمی دهد دندان به عصب رسیده است یا خیر، حین درمان دقیق تر مشخص می شود که وسعت پوسیدگی چقدر است و دندان به عصب کشی نیاز دارد یا خیر. تمام این روالی که فرمودید روند درمان است و مشکل خاصی نیست. داغ کردن و سوزاندن هم یکی از مراحل عصب کشی است و استفاده از مایعات تلخ و ترش که بیشتر ترش است اجباریست و همه جا این فرآیند انجام می شود.
عکس قبل، حین و بعد از درمان نیاز است و باعث دقت کار و درمان درست می شود روال طبیعیست و مشکل و ضرری به بدن وارد نمی کند.
سلام خسته نباشید خواستم بپرسم بدون نسخه هم بخواهیم از دندان عکس می گیرید؟
سلام وقت بخیر
بله انجام می شود.
سلام من دو ماه پیش عکس او پی جی گرفتم و دوباره منشی دکتر ازم عکس او پی جی خواست و دوباره گرفتم ضرر داره میگن، چه ضرری داره لطف میکنید جواب بدید
سلام وقت بخیر
خیر ضرری ندارد نگران نباشید. ضرر اشعه ایکس یک بار و یا دوبار خیلی کمتر از ضرر امواج موبایل است که دائما در معرض آن هستیم.
عکس های رادیوتراپی برای افرادی که دائما در معرض آن هستند و یا بانوان باردار و بیماران قلبی و سرطانی و… ضرر دارد، برای سایر افراد ضرری ندارد.
سلام خسته نباشید. من به تازگی جراحی دیسک انجام دادم و پلاتین گذاشتن. میخواستم برم عکس از دندونام بگیرن. میتونم جلیقه رو نپوشم چون خیلی سنگینه. منظورم اگه نپوشم مضر هست برام. ممنون میشم راهنماییم کنین
سلام وقت بخیر
بله می توانید بدون جلیقه عکس بگیرید، خیر مضر نیست.
سلام
دو تا دندون سمت چپم رو ترمیم و روکش کردم، یکی از دندونهام بعد اندو همون موقع التهاب داشت مجبور شدم ۹۰ تا آنتی بیوتیک بخورم ، شش ماه بعد اون یکی دندونم که ری اندو شده بود آبسه کرد ( مثل جوش که روش سفید و عفونی میشه) ، عکس opg گرفتم، دکترم گفت این دندونت رو کی درست کرد گفتم خودتون …. گفت دو تا کیست عفونی زیر دندونت ، باید تخلیه بشه ، رفتم به اصطلاح تخلیه کرد بعد خوردن ۴۴ تا آنتی بیوتیک ( کلیندامایسین ۳۰۰ و مترونیدازول ۵۰۰) همچنان درد دارم و بازم لثه م مثل جوش شده، دکترم میگه طبیعی .. چند روز دیگه خوب میشه ….
به دکترم اعتماد ندارم ، چه بلایی داره سرم میاره ؟
سلام وقت بخیر
به احتمال زیاد دندان کشیدنی است و قابل نگهداری نمی باشد اما باید حضوری مراجعه نمایید و عکس رویت شود تا بتوان نظر قطعی داد.