عکس برداری OPG در دندانپزشکی
عکس برداری با اشعه ایکس در دنیای پزشکی کاربردهای فراوانی دارد. در دندانپزشکی عکس اشعه ایکس (رادیولوژی) به طرق مختلف گرفته می شود. عکس رادیولوژی پانورامیک و پری اپیکال انواع تصاویر دو بعدی هستند که از اشیاء سه بعدی گرفته می شوند. همچنین عکس او پی جی (OPG) دندان و سفالوگرافی نیز کاربردهای زیادی دارند.
عکس او پی جی چیست؟
عکس او پی جی (OPG) مخفف عبارت ارتوپانتومونوگرام (Orthopantomogram) است که به آن (Panorex) هم می گویند، عکس opg دندان نوعی عکس اشعه ایکس دو بعدی از دندان ها و فک های بالا و پایین و اسکلت اطراف آن ها می باشد.
عکس او پی جی، نگاه پانورامیک از فک دارد در حالی که عکس سفالوگرام یک عکس اشعه ایکس از ساختارهای صورت است و عکس رادیولوژی معمولی دندان هم عکسی است که از ساختار یک یا چند دندان و کمی از بافت های اطراف آن گرفته می شود (که خود انواع گوناگون دارد).
مرکز تصویر برداری عکس دندان (opg) کلینیک دندانپزشکی بابکان
برای چه مواردی از عکس او پی جی استفاده می شود؟
کاربردهای عکس او پی جی به صورت زیر است:
- بررسی موقعیت کلی دندان ها و ارتباط آنها با یکدیگر
- پوسیدگی
- نهفتگی دندان
- شکستگی یا ترک خوردگی
- تغییر رنگ دندان ها
- عفونت دندان
- تومور
- وضعیت سینوس ها
- وضعیت استخوان فک
- کاشت ایمپلنت دندان
- درمان ارتودنسی
- جراحی چانه و فک
معایب و مضرات عکس او پی جی
برای گرفتن این نوع عکس دندان باید تحت مقدار کمی تشعشع قرار بگیرید. دوز تشعشع زیاد نیست و جای نگرانی ندارد. اما به طور کلی می توان موارد زیر را در نظر گرفت:
- احساس ناراحتی به خاطر فیلم در دهان.
- اشعه ایکس مقداری برای کودکان نسبت به بزرگسالان خطرناک تر است.
- در برخی موارد امکان اشتباه در عکس opg می باشد.
- ممکن مشکلات دندان خاص مثل پوسیدگی دندان ریز پشت دهان را نشان ندهد.
نکته : اگر باردار هستید باید موضوع را به اطلاع دندانپزشک برسانید.
مزیتها و فواید عکس او پی جی
- این روش عکسبرداری فوری و کاملا بدون درد و اذیت است. با گرفتن عکس opg اطلاعات بسیار خوبی در اختیار دندانپزشک، ارتودنتیست یا جراح فک و صورت قرار می گیرد.
- در این عکس تمامی دندانهای بالا و پایین در یک تصویر واحد دیده می شوند.
- در این تصویر، تعداد دندانها، موقعیت و زاویه آنها و هر گونه دندان نهفته در زیر لثه یا اضافی دیده می شود. به همین دلیل برای درمان ارتودنسی لازم است.
- برای بررسی وضعیت دندان های عقل و ساختار اطراف آنها و تصمیم گیری برای کشیدن یا نکشیدن آن به این تصاویر نیاز است.
- برای کاشت ایمپلنت دندان، دندانپزشک نیاز به مشاهده ساختار کلی دهان و دندانها و موقعیت آنها دارد.
انواع عکس رادیولوژی دهان چیست؟
به طور کلی دو نوع عکس اشعه ایکس از دهان گرفته می شود: داخل دهانی و خارج دهانی. در تصاویر داخل دهانی، فیلم در داخل دهان شما قرار می گیرد اما در تصاویر خارج دهانی، فیلم در بیرون از دهان و در دستگاهی است که مجاور سر شما قرار دارد.
الف- انواع عکس داخل دهانی
- بایت وینگ: جزئیاتی از دندان های بالا و پایین در یک منطقه مشخص از دهان ارائه می کند. هر عکس بایت وینگ یک دندان را از بالای تاج تا سطح استخوان نشان می دهد. در این عکس وضعیت روکش دندان یا ترمیمهای دیگر دندانی و همچنین هر گونه استهلاک پر شدگی دندان را میتوان مشاهده کرد.
- پری اپیکال: کل دندان را از تاج تا پایینتر از ریشه (محل اتصال دندان به فک) را نشان می دهد. هر عکس پری اپیکال تمامی دندان را در یک بخش از فک بالا یا پایین نشان می دهد تا هر تغییر غیر معمول در ریشه و استخوان اطراف دندان شناسایی شود.
- اکلوزال: موقعیت و رشد دندانهای یک قوس دندانی (فک بالا یا پایین) را نشان می دهد.
ب- انواع عکس خارج دهانی
- او پی جی یا پانورامیک: تمامی محدوده دهان شامل همه دندانهای بالا و پایین را در یک عکس واحد نشان می دهد.
- توموگرام: یک لایه یا قطعه خاصی از دهان را نشان می دهد و بقیه لایه ها را تار می کند تا به وضوح بتوان ساختارهایی را که دیدن آنها به دلیل نزدیکی به ساختارهای مجاور سخت است، مشاهده کرد.
- سفالومتری: یک طرف کل سر را نشان می دهد و ارتباط دندانها و فک و نیمرخ صورت مشخص می شود. در ارتودنسی و جراحی های فک و چانه این عکس بسیار کاربرد دارد.
- سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری) دندان: نوعی عکس برداری به صورت سه بعدی است که برای تشخیص مشکلات استخوان مانند کیست و تومور و شکستگی انجام می شود.
- سی تی پرتو مخروطی: تصاویر سه بعدی از ساختارهای دهان، بافت نرم، عصبها و استخوان حاصل می کند. برای کاشت ایمپلنت، بررسی کیست دندان و تومور در ناحیه دهان و صورت کاربرد دارد. همچنین مشکلات لثه، ریشه های دندانها و فکها را نیز نشان می دهد. زاویه عکس گرفتن در سی تی پرتو مخروطی با سی تی اسکن معمولی تفاوت دارد چرا که این دستگاه دور سر بیمار می چرخد و همه داده ها را در یک چرخش به دست می آورد.
- عکس برداری دیجیتالی: تصاویر دو بعدی از دهان است که توسط دستگاه دیجیتالی به صورت دیجیتالی گرفته می شود و تصاویر مستقیما به کامپیوتر فرستاده می شود و بر روی نمایشگر قابل مشاهده است.
تفاوت عکس OPG با عکس رادیولوژی معمولی دندان چیست؟
در عکس او پی جی همه دندانها و استخوان فک اطراف آنها در یک عکس دیده می شوند اما در عکس رادیولوژی معمولی، تنها یک یا چند دندان از زاویه نزدیک دیده می شوند. اگر چه این برای دیدن وضعیت دقیق تر یک دندان مشخص (مثلا وضعیت پالپ دندان یا آسیب دیدگی عصبهای داخل آن یا ترکهای ریز احتمالی) مفیدتر است اما برای دیدن نمای کلی دندانها مناسب نیست. با عکس او پی جی هر مشکلی در هر جایی از دهان که وجود داشته باشد دیده می شود. همچنین مشکلات مربوط به استخوان فک و ارتباط آن با سر و مفصل گیجگاهی فکی (مفصل فک) مشخص می شود. گاهی اوقات ممکن است لازم باشد هر دو نوع عکس اشعه ایکس گرفته شود.
سوالات متداول:
۱- چگونه برای گرفتن عکس او پی جی آماده شوم؟
هیچ آمادگی خاصی برای این نوع عکس اشعه ایکس لازم نیست. فقط یادتان باشد عکس های قبلی خود را برای مقایسه همراه بیاورید.
از شما خواسته می شود عینک، جواهرات و هر شی فلزی که ممکن است در تصویر مانعی ایجاد کند را در بیاورید. ممکن است از شما خواسته شود جلوی دستگاه بایستید و چانه خود را روی یک سکوی کوچکی که مخصوص این کار قرار داده شده بگذارید و به آرامی یک قطعه دهانی که استریل شده یا پلاستیک روی آن کشیده شده است را گاز بگیرید.
باید حواستان باشد تکان نخورید و کاملا آرام باشید تا عکس واضح بیفتد.
این عکس برداری هیچ مشکلی برای شما ایجاد نمی کند.
۲- آیا عکس او پی جی عفونت لثه را نشان می دهد؟
عکس های اشعه ایکس دهان از جمله او پی جی، میتوانند بیماریهای لثه از جمله آبسه دندان و لثه را نشان دهند. آبسه عفونتی است که در یک کیسه جمع شده است. آبسه لثه در داخل لثه و آبسه دندان در نوک ریشه دندان تشکیل می شود.
۳- چند وقت یک بار باید عکس او پی جی بگیریم؟
برای چکاپ دندانپزشکی هر پنج سال یک بار عکس او پی جی کفایت می کند. اما در صورتی که شرایط خاصی باشد و دندانپزشک نیاز به مشاهده کل دهان در تصویر اشعه ایکس داشته باشد ممکن است بیشتر از این نیاز باشد عکس OPG بگیرید.
۴- دستگاهی که عکس او پی جی می گیرد چگونه است؟
برای گرفتن عکس او پی جی، در مقابل دستگاه می ایستید و بخشی از تجهیزات دور سر شما می چرخد در حالی که شما کاملا ثابت ایستاده یا نشسته اید.
۵- چقدر طول می کشد تا یک عکس او پی جی از من گرفته شود؟
این عکس برداری تنها ۲۰ ثانیه زمان می برد.
سلام وقت بخیر
از من موقع عکس برداری از دندان یه پودری رو ریختن تو دهانم موقع گاز گرفتن پلاستیک دستگاه و گفتن که مک بزنم و ترش بود و سپس شروع به عکس برداری کردن میخواستم بدونم اون پودر چی بوده؟!
سلام وقت بخیر
معمولا برای اشخاصی که تهوع میگیرند یکم نمک بر روی زبان میریزند تا حالت تهوع از بین برود اما اینکه مواد ترش ریختن رو بنده در جریان نیستم چیست و به چه علت بوده است.
سلام من دخترم تیروئید کم کار داره و ۹ سالشه عکس opg گرفتیم بدون محافظ تیروئید یعنی نمیدونستم الان خیلی نگرانم خیلی خطر داره؟؟
سلام وقت بخیر
خیر خطر ندارد نگران نباشید. اما برای عکس های بعدی حتما از محافظ استفاده نمایید.
سلام ببخشید میخواستم ببینم من که ۵ ماه پیش opg گرفتم از دندونام و الان دوباره به مشکل برخوردم میتونم دوباره opg بگیرم؟
بعد بلافاصله هم باید برم برای سی تی اسکن بینی اشکالی نداره؟؟؟؟
ممنون میشم راهنماییم کنین
سلام وقت بخیر
بله میتوانید دوباره انجام دهید مشکلی بوجود نمی آید، بهتر است درخواست لباس محافظ کنید ولی بدون آن هم عوارضی نخواهد داشت.
عوارض عکس opg خیلی کمتر از امواج موبایل است که دائم همراه ماست.
سلام من برای عصب کشی دندونم رفتہ بودم پنج بار از دندونم عکس گرفتن بدون پوشیدن لباس الان چند روز سمت چپ سینہ احساس درد بعضی وقتا سوزش خیلی نگرانم کہ بخاطر نپوشیدن لباس بودہ دقیقا بد از اومدن بہ خونہ شب روز این اتفاق برام پیش میاد
سلام وقت بخیر
درد و سوزش در قفسه سینه ربطی به عکس opg ندارد. خطر اشعه ایکس به قدری پایین است که محققان آن را برای بدن ایمن دانسته اند. فقط برای بانوان باردار و جنین خطرناک است و در رشد جنین تاثیر می گذارد.
اگر به مدت طولانی مدت (یعنی سالها) در معرض اشعه قرار گیرید احتمال بروز سرطان زیاد می شود.
سلام
Opg مشکلات دندانهایی که روکش شده رو هم نشون میده یا حتما باید قبل از روکش opg انجام بشه؟
سلام وقت بخیر
بله نشان می دهد اما بهتر است قبل از انجام روکش به بررسی دندانها بپردازید و اگر پوسیدگی داشت ابتدا درمان و بعد روکش کنید. چون بعد از روکش درمان پوسیدگی دندان سخت می شود و ممکن است نیاز به خارج کردن روکش باشد که هزینه اضافی دربر خواهد داشت.
سلام پسرم ۱۱ سالشه ازدندوناش عکس او پی جی گرفتن بدون اینکه لباس محافظ تنش کنن خیلی نگرانم عذاب وجدان دارم چرا بردمش واینکه اگه اشعه مضر نیس چرا همراهش ک من بودمو بیرون کرد
سلام وقت بخیر
اشعه مضر هست ولی نه خیلی زیاد و با یک یا چند بار در معرض آن قرار گرفتن اتفاقی نمی افتد. امواج موبایلی که دائم در معرض آن هستیم عوارض خیلی بیشتری از اشعه ایکس دارد.
همراه بیمار رو بیرون می کنند چون دلیلی ندارد تا ایشان هم در معرض اشعه قرار گیرند و نیازی به حضور همراه نیست.
سلام
همراه داشتن انگشتر در زمان عکس opg دندان ها سبب ناراحتی مثل لک پوستی روی شکم و شانه ها می شود ؟ بعد از عکس بسیار ناراحت شدم. چه دلیلی می تواند داشته باشد؟
سلام وقت بخیر
خیر باعث لک پوستی نمی شود. بخاطر ایجاد اختلال و انداختن سایه در عکس باید آنها را خارج کنید. همچین عوارضی با یکبار و دو بار عکس opg بوجود نمی آید شاید بخاطر نگرانی و اضطرابی که داشتید این حس بهتون دست داده است.