خدمات ارائه شده توسط متخصص دندانپزشکی بسیار گسترده و متنوع است. اما این خدمات باید با ترتیب و به صورت اصولی بر روی دندان ها انجام شود، پس و پیش انجام دادن یک خدمت نسبت به دیگری مانند پرکردن و عصب کشی، نه تنها وقت و هزینه بیمار را هدر می دهد که باعث می شود مشکلات مختلفی برای او نیز پیش بیاید. از این رو مهم است که بدانیم ترتیب طرح درمان دندانپزشکی به چه شکل است و مرحله به مرحله باید چه درمان هایی را انجام دهیم.
تنوع در طرح درمان دندانپزشکی
در مورد مشکلات مختلف که برای یک بیمار پیش می آید مانند جلو زدگی فک یا باقی ماندن ریشه دندان، طرح های درمانی متنوعی وجود دارد. متاسفانه خیلی از متخصصین به بیان یک طرح برای بیمار اکتفا می کنند و همان طرح درمانی را اجرایی می کنند. در حالی که این حق بیمار است که در مورد طرح های مختلف درمانی اطلاع داشته باشد و بداند که بر اساس شرایط موجود کدام طرح درمانی مزیت بالاتر و هزینه مناسب تری برای او خواهد داشت. توصیه می شود که به دندانپزشکانی مراجعه کنید که در جلسه معاینه اولیه در مورد راه های مختلف درمان بیماری شما به صورت کامل توضیح می دهند و شرایط را با دقت بررسی می نمایند.
مراحل طرح درمان دندانپزشکی
انتخاب طرح درمان توسط متخصص دندانپزشکی بعد از انجام معاینات اولیه و همچنین دریافت نتایج رادیولوژی صورت می گیرد. با توجه به شرایط دندان ها ممکن است برای تسلط بهتر به بیماری و انتخاب طرح جامع تر، از بیمار خواسته شود که به صورت تکی از دندان ها یا کامل، عکس رادیولوژی تهیه کند. حالا با مستندات موجود و معاینات و هم صحبتی که با بیمار می شود طرح نهایی درمان انتخاب می گردد. اما نکته بسیار بسیار مهم اولویت و ترتیب طرح درمان برای دندان ها می باشد.
اگر طرح نهایی که دندان پزشک انتخاب کرده است نیاز به انجام درمان های مقدماتی داشته باشد، باید به ترتیب ضرورت آنها را ابتدا انجام دهد و درمان های بعدی به همین شکل اولویت سنجی شود تا به درمان نهایی دندان برسد.
عوامل تاثیرگذار در انتخاب طرح درمان
شما به عنوان یک بیمار زمانی که به دندانپزشکی مراجعه می کنید، مشکل را از دید خود و به صورت تک بعدی می بینید و در خیلی موارد از دندانپزشک درخواست می کنید که در لحظه همان مشکل موجود را برطرف کند. اما متخصص دندانپزشکی با بررسی پرونده پزشکی شما و همچنین انجام معاینات مختلف و توجه به نتایج رادیولوژی و ارائه مشاوره به شما، ممکن است طرح درمانی متفاوتی را ارائه کند و نیاز باشد شما روند درمان را به صورت کامل طی کنید.
عواملی مانند بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون، پوکی استخوان و … بر روی طرح درمان انتخابی تاثیرگذار هستند. اینکه بیمار در چه مرحله از یک بیماری شدید قرار دارد، چه دارویی مصرف می کند، چه جراحی هایی انجام داده است و … باید به متخصص دندانپزشکی اطلاع داده شود.
از جمله مسائل دیگری که در انتخاب طرح درمان تاثیرگذار است می توان به رعایت بهداشت فردی در مورد دهان و دندان، شرایط اقتصادی مراجعه کننده، شرایط جسمی، تعداد جلساتی که امکان مراجعه دارد و … اشاره کرد.
ترتیب کامل طرح درمان دندانپزشکی
اطلاع از این ترتیب طرح درمان دندانپزشکی به ما کمک می کند تا بدانیم برای شرایط مختلف اول چه درمانی را انجام دهیم، برای مثال اگر هم می خواهیم عصب کشی کنیم و هم جرمگیری سایر دندان ها را انجام دهیم اولویت با کدام می باشد یا در مورد فرآیند ترمیم دندان مراحل درمان چطور باید طی شود. این ترتیب توسط انجام معاینات و بررسی رادیولوژی تجویز شده صورت می پذیرد.
- درمان اول
در اولین قدم از طرح کامل درمان دندان های یک بیمار، متخصص به دندان هایی که فاقد تاج هستند یا تاج آنها مناسب انجام درمان تکمیلی نیست می پردازد و آنها را می کشد. اگر دندانی نیاز به کشیده شدن داشته باشد باید در همان ابتدای شروع درمان ها انجام شود تا محل زخم ایجاد شده تا مراحل پایان درمان به خوبی ترمیم گردد. یکی از درمان هایی که می توان به صورت موازی با کشیدن دندان آن را انجام داد کاشت ایمپلنت است. در صورتی که در معاینات مشخص باشد کیست یا ضایعه ای در زیر دندان مورد نظر برای کشیده شدن وجود ندارد، جراحی فیکسچر ایمپلنت همزمان با کشیدن دندان صورت می گیرد.
- درمان دوم
حالا دسته دومی از دندان ها که نیاز به کشیدن ندارند اما دچار پوسیدگی خفیف شده اند یا قسمتی از آنها آسیب دیده است مورد معاینه و درمان قرار می گیرند. در صورتی که نیاز به عصب کشی و درمان ریشه دندان برای برخی از دندان ها وجود داشته باشد، در این مرحله انجام می گیرد. شما نمی توانید درخواست عصب کشی چندین دندان را در یک روز داشته باشید. به صورت مرسوم و استاندارد معمولا در هر مراجعه ۲ دندان عصب کشی می شود.
- درمان سوم
فرآیند ترمیم دندان ها با مواردی آغاز می شود که نیمی از تاج دندان آسیب دیده باشد. در این موارد نیاز به ایجاد یک تاج ثانویه می باشد که معمولا در لابراتوار ساخته می شود. سپس متخصص با کمک فایبرپست یا پست های ریختگی این تاج را در محل خود قرار می دهد. این تاج ها کمک زیادی در تقویت دندان خواهند داشت و باعث حفظ آن می شوند. ساخت تاج و نصب آن یکی از مراحل زمان بر در فرآیند درمان می باشد.
- درمان چهارم
ترتیب طرح درمان دندانپزشکی حالا از دندان های کاملا خراب و کشیده شده به دندان هایی رسیده است که در نگاه اولیه تقریبا سالم به نظر می رسند و نیاز است برای اطلاع دقیق از وضعیت آنها و یا تشخیص پوسیدگی های نهفته در این دندان ها، فرآیند جرمگیری دندان انجام شود. انجام جرمگیری علاوه بر تشخیص دقیق تر پوسیدگی باعث حذف پلاک و جرم بر روی دندانها می شود که این امر از پوسیده شدن زود هنگام دندانها جلوگیری می کند.
متخصص در این مرحله اجازه جرمگیری را به فرد می دهد و پس از آن وضعیت بین دندان ها و سطوح مختلف آن ها را از نظر پوسیدگی بررسی می کند. عدم جرم گیری باعث می شود که گاهی لک های موجود روی دندان ایجاد خطا کند و تشخیص دقیق پوسیدگی ها به درستی انجام نشود. این مرحله الزامی نیست و اگر بیمار تمایل داشته باشد انجام می شود.
- درمان پنجم از ترتیب طرح درمان
پیش از آنکه برای ایجاد دندان های جدید با روش های مختلف در محل دندان های کشیده شده اقدام شود، باید معاینات کاملی بر روی لثه بیمار انجام شود. هر گونه بیماری که در لثه فرد بود با هر شدتی و هر جزییاتی، باید به طور کامل درمان گردد تا شرایط برای ادامه مسیر درمانی فرد فراهم باشد.
- درمان ششم
استفاده از دندان های جایگزین برای مواردی است که کشیده شده اند. این دندان ها با روش های مختلفی تولید می شوند و در محل مورد نظر قرار داده می شوند :
- کاشت دندان یا همان ایمپلنت
- روکش های بریج
- پروتزهای متحرک
اولویت این سه روش نیز به همان ترتیبی است که معرفی شدند. ولی همیشه شرایط برای انجام کاشت دندان ممکن است وجود نداشته باشد. از جمله مواردی که باید به روش های بعدی مراجعه کرد زمانی است که فرد دارای یک بیماری سیستمیک باشد و به تشخیص متخصص بخاطر نوع بیماری فرد امکان کاشت دندان وجود نداشته باشد یا زمانی که از نظر هزینه مراجعه کننده توانایی پرداخت مبلغ مورد نظر برای ایمپلنت را نداشته باشد.
دلایل اولویت کاشت دندان نسبت به پروتزهای متحرک و روکش دندان، استحکام بالای آن، ماندگاری بیشتر و عملکرد مناسب تر آن در دهان می باشد و از آن دو مورد نیز زیباتر است.
