عصب کشی (root canal treatment) یک درمان بسیار مفید و موفق در دندانپزشکی است که باعث نجات دندان آسیب دیده می شود. با کمک عصب کشی نیازی نیست دندانهایی را که به شدت عفونت کرده اند و پالپشان درگیر شده است یا ترک خورده اند، بکشید. با این درمان سالهای سال میتوانید از دندان ترمیم شده خود استفاده کنید.
با این حال عصب کشی هم مثل هر درمان دیگری معایب و عوارضی ممکن است داشته باشد. شایعترین مشکل این درمان، تغییر رنگ دندان است. اگر دندان در جلوی دهان و در معرض دید باشد، این تغییر رنگ پس از عصب کشی تاثیر زیادی بر زیبایی چهره می گذارد. اما چرا چنین اتفاقی می افتد؟
آیا تغییر رنگ دندان پس از عصب کشی طبیعی است؟
عوض شدن رنگ دندان پس از عصب کشی یک مشکل شایع است و از عوارض درمان محسوب می شود. این اتفاق به دلایل مختلف ممکن است تجربه شود از جمله موارد زیر:
- مواد و داروهایی که برای درمان ریشه دندان استفاده می شوند.
مواد پر کننده ریشه دندان که دندانپزشک با آن کلیه پالپ و ریشه را پر می کند، رنگ دارد. این رنگ ممکن است از مواد پر کننده خارج شده و باعث رنگ گرفتن لایه های بیرونی تر دندان شود. در این شرایط ممکن است دندان قرمز یا نارنجی شود. از آنجایی که مواد پر کننده در وسط دندان قرار دارد به مرور زمان ممکن است همه دندان رنگ بگیرد.
اگر دندانتان را با آمالگام پر کرده باشید، دندان ممکن است به رنگ خاکستری مایل به آبی در بیاید. به همین علت است که مواد آمالگام برای پر کردن دندانهایی که در معرض دید قرار دارند توصیه نمی شود. علاوه بر این، سفید کردن تغییر رنگ ناشی از پرکردگی آمالگام بسیار سخت است. همچنین داروها و مواد پر کننده حاوی اکسید روی یا نیترات نقره بیشتر احتمال دارد که رنگ دندان را تغییر بدهند.
- خراب شدن و مردن دندان
شایعترین دلیل تغییر رنگ بعد از عصب کشی دندانها، نکروز است. هنگامی که بافتها بازجذب و حل می شوند، محصولات جانبی حاصل از تجزیه مواد به وجود می آید و هنگامی که نوبت به خون می رسد، رنگ دندان به رنگ قهوه ای مایل به زرد یا قرمز برمی گردد. اگر مواد پرکننده ریشه کامل مجرای ریشه را پر نکرده باشند، در سوراخهایی که باقی مانده است مواد حاصل از تجزیه بافتهای مرده جمع می شوند. این اتفاق منجر به تغییر رنگ تاج می شود. معمولا دندان به رنگ خاکستری در می آید.
دلایل تغییر رنگ دندان عصب کشی شده
تیرگی شدن رنگ دندان ها قبل یا بعد از درمان کانال ریشه غیرمعمول نیست. رسوب رنگدانه در داخل دندان می تواند باعث خاکستری یا قهوه ای شدن دندان شود. اتفاقی که می افتد یک واکنشی است که باعث ایجاد کلسیفیکاسیون در داخل دندان می شود و می تواند باعث زرد شدن آن شود.
درمان برای بازیابی رنگ دندان به نوع و شدت تغییر رنگ بستگی دارد. مهمترین علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی شامل:
۱. مواد مورد استفاده برای درمان ریشه و عوارض جانبی احتمالی
پر کردن ریشه، که به موجب آن دندانپزشک درمان ریشه را به پایان می رساند، ممکن است با موادی باشد که موجب تغییر رنگ دندان می شود. اگر دندان با آمالگام پر شود، کل دندان به رنگ خاکستری متمایل به آبی تبدیل می شود. به همین دلیل است که پر کردن آمالگام در نواحی قابل مشاهده و دندان های جلویی توصیه نمی شود. علاوه بر این سفید کردن پرکردگی آمالگام که باعث تغییر رنگ روی دندان می شود، بسیار دشوار است. داروها و پرکننده هایی که حاوی نیترات نقره یا اکسید روی هستند به احتمال زیاد باعث تغییر رنگ دندان ها می شوند.
۲. نکروز در دندان
شایع ترین علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی، نکروز است. هنگامی که بافت از بین می رود، تجزیه شده و هنگامی که با خون برخورد می کند، موجب تغییر رنگ دندان می شود. اگر پرکننده ریشه کانال ریشه را به طور کامل پر نکند، می توانند حتی رنگ تاج را نیز تغییر دهند. در این صورت دندان خاکستری می شود.
۳. عدم جریان خون به دندان
عدم جریان خون به دندان پس از عصب کشی دندان می تواند منجر به کمبود اکسیژن و مواد مغذی و در نتیجه تغییر رنگ شود.
۴. عاج مرده
هنگامی که بافت عصبی داخل دندان در طول درمان ریشه دندان برداشته می شود، عاج “مرده” می شود. عاج مرده با گذشت زمان تمایل به تیره شدن دارد. اقدامات پیشگیرانه مانند تمیز کردن کامل و آب بندی کانال های ریشه در طول درمان اولیه به حداقل رساندن تغییر رنگ کمک می کند.
۵. حذف ناقص پالپ
از دیگر علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی، حذف ناقص پالپ است. بافت پالپ باقی مانده در دندان می تواند شروع به پوسیدگی کند و منجر به تغییر رنگ مداوم شود. اطمینان از حذف کامل تمام بافت های پالپ در طول عصب کشی برای حفظ رنگ دندان بسیار مهم است.
۶. تیره شدن لایه عاج
تغییرات در لایه زیرین عاج نیز بر ظاهر رنگ کلی دندان پس از درمان ریشه تاثیر می گذارد. حتی پس از عصب کشی موفقیت آمیز، عاج باقی مانده می تواند در طول زمان به دلیل قرار گرفتن در معرض برخی داروها، مواد غذایی رنگی یا مواد پرکننده مورد استفاده در طول عصب کشی تیره شود. انتخاب دقیق و کاربرد این مواد برای کاهش این اثر حیاتی است.
متن انگلیسی:
“During a root canal, they take out the infected pulp from inside your tooth and fill that empty spot with some material that’s safe for your body. Even though this helps save your tooth, not having any living pulp can cause your tooth color to change as time goes on.”
ترجمه فارسی: «در طول درمان کانال ریشه، پالپ عفونی را از داخل دندان شما خارج می کنند و آن نقطه خالی را با موادی که برای بدن شما بی خطر است پر می کنند. اگرچه این کار به حفظ دندان شما کمک می کند، اما نداشتن پالپ زنده می تواند باعث شود رنگ دندان شما با گذشت زمان تغییر کند.»
به نقل از سایت dailydentists
آیا میتوان دندانی که پس از عصب کشی تغییر رنگ داده را سفید کرد؟
سفید کردن دندان عصب کشی شده به روش خاصی نیاز دارد چون تنها می خواهید یک دندان بدرنگ را سفید کنید نه همه دندانها. بلیچینگ داخلی ممکن است در این زمینه مفید باشد. نتیجه آن بستگی به مدت زمانی که از عصب کشی گذشته است دارد.
اگر مدتها پس از عصب کشی میخواهید دندان را سفید کنید و تغییر رنگ آن شدید است، بهتر است به دنبال گزینه های دیگر مانند روکش سرامیکی یا سرامیکی فلزی باشید.
همچنین بخوانید: فرق جرم گیری و بلیچینگ دندان
هنگامی که دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است (عصب کشی دندان) خاکستری شده یا تغییر رنگ می دهد، معمولا علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی، تغییراتی است که در نتیجه درمان در ساختار دندان رخ می دهد. این تغییر رنگ اغلب با تغییر در بافت های داخلی دندان همراه است. مهمترین درمان ها برای تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی عبارتند از:
- سفید کردن دندان یا بلیچینگ داخلی
- پر کردن مجدد دندان
- روکش های دندان
سفید کردن دندانی که بعد از عصب کشی تغییر رنگ داده امکان پذیر است؟
بله. قبل از اینکه به روش های سفید کردن دندان اشاره کنیم باید به این نکته بپردازیم که دندانپزشک شما قبل از هر اقدامی ابتدا باید علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی را تشخیص دهد سپس متناسب با علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی بهترین روش درمانی را برای شما انجام دهد. در بسیاری از موارد بلیچینگ روشی کارآمد برای بهبود رنگ دندان پس از عصب کشی است اما ممکن است برای همه دندان ها مناسب نباشد.
برای مواردی که تغییر رنگ بارزتر است و از داخل دندان منشا می گیرد، می توان بلیچینگ داخلی را در نظر گرفت. در این روش، اندودنتیست یا دندانپزشک از پشت دندان به محفظه پالپ دسترسی پیدا می کند، مواد پرکننده را خارج می کند و یک ماده سفید کننده را در داخل دندان قرار می دهد. سپس دندان مهر و موم می شود و ماده سفید کننده برای مدتی در جای خود باقی می ماند. این عمل تا زمانی که رنگ دلخواه به دست آید تکرار می شود.
بیشتر بخوانید:
اگر بلیچینگ خارجی یا داخلی موثر نباشد یا ساختار دندان به خطر بیفتد، ممکن است روکش برای بهبود ظاهر دندان توصیه شود. روکش یک پوسته نازک است که سطح جلوی دندان را می پوشاند، در حالی که یک تاج کل دندان را می پوشاند. هر دو گزینه می توانند ظاهری طبیعی داشته باشند و تغییر رنگ را بپوشانند.
درمان سیاه شدن دندان عصب کشی شده
درمان با مشاوره شروع می شود، زمانی که دندانپزشک علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی را تشخیص داد، رادیوگرافی گرفته می شود و تصمیم میگیرد که آیا پرکردگی ریشه درست است یا خیر، زیرا اگر اینطور نیست، باید قبل از جلسه درمانی، دوباره دندان ترمیم شود. رایج ترین روش های درمانی عبارتند از:
- بلیچینگ داخلی: دندان درمان شده باید با مته به اتاق پالپ باز شود و به خوبی از سایر دندان ها جدا شود. پس از باز شدن، محفظه پالپ با ژل سفید کننده پر می شود. ۳ تا ۵ روز بعد، اگر همه چیز درست پیش برود، دندانپزشک ژل سفید کننده را عوض می کند. پس از آخرین جلسه، محفظه پالپ باید تمیز شود. هنگامی که این کار انجام شد، دندانپزشک به طور موقت دندان را پر می کند و دو هفته بعد پر کردن نهایی دندان انجام می شود.
- ونیرها: ونیرها می توانند به طور موثری با ایجاد یک تغییر شکل طبیعی لبخند، تغییر رنگ شدید دندان را بپوشانند. این فرآیند شامل آمادهسازی دندان و به دنبال آن قرار دادن نهایی ونیر است.
- روکش های دندانی: در موارد تغییر رنگ شدید یا آسیب ساختاری، ممکن است روکش دندان توصیه شود. روکش کلاهکی است که کل دندان را می پوشاند و ظاهر و عملکرد آن را بازیابی می کند. تاجها را می توان از مواد مختلفی از جمله چینی، سرامیک و فلز ساخت. تاجهای چینی و سرامیکی به دلیل ظاهر طبیعی خود محبوب هستند.
- عصب کشی و پر کردن مجدد: اگر علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی، پوسیدگی و یا اشکال در عصب کشی دندان باشد دندانپزشک سعی می کند عصب کشی مجدد انجام داده و با پر کننده همرنگ، دندان را ترمیم کند
متن انگلیسی:
“The choice of treatment will depend on the severity of the discoloration, the patient’s preferences, and the tooth’s overall condition. It’s important to consult with a dentist or endodontist to evaluate the specific situation and determine the most appropriate course of action for addressing grey discoloration in a root-treated tooth.”
ترجمه فارسی: «انتخاب درمان به شدت تغییر رنگ، ترجیحات بیمار و وضعیت کلی دندان بستگی دارد. برای ارزیابی وضعیت خاص و تعیین مناسب ترین اقدام برای رفع تغییر رنگ خاکستری در دندان درمان شده با ریشه، مشورت با دندانپزشک یا اندودنتیست ضروری است.»
به نقل از سایت brisbanesmileboutique
پیشگیری و مدیریت تغییر رنگ دندان پس از عصب کشی
رعایت بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان ضروری است. مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید، نخ دندان کشیدن روزانه و استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده می تواند به میزان قابل توجهی احتمال تغییر رنگ را کاهش دهد. حذف منظم پلاک و ذرات غذا به حفظ سلامت و شادابی دندان های شما کمک می کند.
انجام معاینات منظم دندانپزشکی گام مهم دیگری است. این معاینه ها به دندانپزشک شما اجازه می دهد تا وضعیت دندان های عصب کشی شده را از نزدیک بررسی کند. تشخیص زودهنگام هرگونه نشانه تغییر رنگ یا سایر مسائل می تواند منجر به درمان سریع و جلوگیری از عوارض بیشتر شود.
کلام پایانی
تغییر رنگ دندان پس از عصب کشی رایج است و عوامل زیادی در این تغییر رنگ نقش دارند. مهمترین علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی تجزیه بافت پالپ، نشت خون و دارو و موادی که برای پر کردن دندان از آنها استفاده شده است. پس از بررسی دندان توسط دندانپزشک و تشخیص علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی می توان نسبت به بهبود رنگ و سفید شدن دندان اقدام کرد.
اولین روش بلیچینگ داخلی است. اما اگر این روش باعث سفید شدن دندان بیمار نشد، گزینه های درمانی مانند ونیرها و روکش ها درمانی دائمی و اصولی به حساب می آیند. هر چند که پرهزینه هستند اما راه حلی دائمی به حساب می آیند. حفظ بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان های عصب کشی شده برای تشخیص زودهنگام و درمان موثر ضروری است.
