دندان قروچه

فشار دادن یا ساییدن دندان ها را دندان قروچه می گویند. علت دندان قروچه، مشکلات خواب مانند وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب) می باشد. دندان قروچه ممکن است به علت استرس و اظطراب اتفاق بیفتد اما اغلب در خواب تجربه می شود و بیشتر به علت نامناسب بودن موقعیت دندان ها یا جای خالی دندان یا کجی آنها ایجاد می شود.

علائم و نشانه های دندان قروچه

دندان قروچه میتواند علائم زیر را داشته باشد:

• ایجاد صدا
• درد صورت
• گردن یا فک
• اختلال خواب
• لق شدن دندان
• افزایش درد یا حساسیت دندان
•  ترک خوردگی دندان یا لب پر شدگی
• خستگی عضلات فک یا انقباض آن ها
• صدمات ناشی از گاز گرفتن داخل گونه
• سردرد مبهم که از شقیقه ها شروع می شود
• گوش درد (اگر چه واقعا به گوش ارتباطی ندارد)
• لبه یا سطح جونده دندان ها صاف و مسطح شده
• قفل شدن فک به طوری که کامل باز یا بسته نمی شود.
• مینای دندان ساییده شده و لایه های داخلی تر دندان نمایان شده اند.

علت دندان قروچه

هنوز عوامل این بیماری به طول کامل شناخته شده نیستند اما علت آن میتواند فیزیکی، روانی و یا ژنتیکی باشد.

در بیداری

•  اضطراب
• استرس
• خشم
• ناامیدی یا خستگی

در خواب

اگر فقط در خواب اتفاق می افتد:

• وضعیت فک ها و دندان ها
• اختلالات خواب

عوارض دندان قروچه

در برخی موارد دندان قروچه مزمن منجر به شکستن، لق شدن یا از دست دادن دندان می شود. حالت مزمن این مشکل باعث می شود دندان ها به شدت ساییده شوند و از بین بروند. در صورت صدمه دیدن شدید دندانها مجبور به روکش کردن، عصب کشی و یا پروتزهای جایگزین دندان های از دست رفته مانند بریج و ایمپلنت دندان می شوید.

اما مشکل به همین جا ختم نمی شود. اگر قروچه شدید باشد نه تنها بر دندان ها تاثیر می گذارد بلکه بر مفصل فک نیز تاثیر می گذارد و باعث تخریب مفصل فک و حتی تغییر شکل صورت می شود.

تشخیص دندان قروچه

احتمالا دندانپزشک در معاینه دندانپزشکی، متوجه این مشکل می شود. اگر شواهدی از تغییراتی در دندان ها دیده شود ممکن است دندانپزشک سوالاتی از شما بپرسد تا علت را پیدا کند. برای ارزیابی شدت آن، ممکن است موارد زیر بررسی شوند:

• حساسیت عضله های فک
• ناهنجاریهای واضح دندانی مانند شکستگی یا جای خالی دندان
• صدماتی که دندان ها، استخوان پیرامون آنها و سطح داخلی گونه دیده است (معمولا با عکس اشعه ایکس دندان)
• در معایناتی که برای ارزیابی صورت می گیرد، اختلالات دیگری که ممکن است همین علائم مشابه را ایجاد کنند مانند اختلال مفصل فک یا مشکلات دندانی دیگر نیز بررسی می شوند.

ارجاع به متخصص خواب یا رواندرمانگر

اگر دندانپزشک به این نتیجه برسد که مشکل قروچه شما به مشکل خواب جدی برمیگردد، شما را به متخصص خواب ارجاع می دهد. متخصص خواب پزشکی است که در زمینه مشکلات خواب تخصص گرفته است. او مشخص می کند آیا نوعی اختلال خواب مانند وقفه تنفسی در حین خواب دارید یا نه.

اگر اضطراب یا عوامل روانی دیگر بر آن تاثیر می گذارند، دندانپزشک شما را به مشاوره یا روان درمانگر ارجاع می دهد.

راه های درمان دندان قروچه

• دندانپزشک محافظ دهان شبانه برایتان تجویز می کند تا از دندان ها در مقابل ساییدگی و صدمات دیگر محافظت شود.
• اگر استرس عامل این مشکل است، باید با مدیریت استرس، آن را کنترل کنید.
• اگر اختلال خواب باعث دندان قروچه تان شده است، درمان اختلال خواب به برطرف شدن آن کمک می کند.

سایر راهکارهای درمان دندان قروچه عبارتند از:

• پرهیز از خوردن نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار مانند نوشابه، شکلات و قهوه
• پرهیز از الکل (به نظر می رسد با مصرف الکل، این مشکل شدیدتر می شود)
• نجویدن اشیاء (مانند مداد یا یخ)
• پرهیز از جویدن آدامس چرا که باعث می شود عضلات فک بیشتر به عمل ساییدن عادت کنند و احتمال آن بیشتر می شود.
• تمرین جلوگیری از به هم فشار دادن دندانها در بیداری (مثلا اگر متوجه شدید در بیداری دندانهایتان را دارید به هم فشار می دهید، زبان خود را بین دندانهایتان بگذارید)
• شل کردن عضلات فک با گذاشتن یک حوله گرم روی گونه (نزدیک به گوش)

دندان قروچه در کودکان

متاسفانه ساییدن دندان محدود به بزرگسالان نیست و کودکان نیز ممکن است دندان قروچه بکنند. تقریبا ۱۵ تا ۳۳ درصد از کودکان دندان های خود را به هم میسایند. کودکانی که این مشکل دارند، بیشتر در دو زمان مشخص دچار این مشکل می شوند: هنگامی که دندانهای شیری در حال بیرون زدن هستند و هنگامی که دندانهای دائمی در حال بیرون زدن هستند.

بیشتر کودکان پس از این دو دوره زمانی حساس، دندان قروچه شان ترک می شود.

در اکثر موارد کودکان در خواب دندان هایشان را به هم می فشارند نه بیداری. موارد زیر از جمله دلایل ساییدن دندان در کودکان است:

• ناهمراستایی و نامرتبی دندان ها
• نامناسب بودن تماس بین دندان های بالا و پایین
• بیماری ها و مشکلات پزشکی مانند کمبود مواد مغذی، کرم های انگلی، آلرژی، اختلالات غدد درون ریز
• عوامل روانشناختی مانند اضطراب و استرس

اطلاعات بیشتر در مورد دندانپزشکی کودکان

سوالات متداول

۱- آیا دارویی برای درمان دندان قروچه وجود دارد؟

به طور کلی باید گفت دارو درمان موثری برای دندان قروچه نیست و تحقیقات بیشتری لازم است تا کارایی آن مشخص شود. از جمله داروهایی که ممکن است برای درمان تجویز شوند عبارتند از:

• داروهای شل کننده عضلات: در برخی موارد پزشک توصیه می کند پیش از خواب داروی شل کننده عضله مصرف شود (این راهکار صرفا برای کوتاه مدت است)
• تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس در افرادی که دندان قروچه شدید غیر قابل کنترل دارند، میتواند موثر واقع شود.
• داروهای ضد اضطراب: ممکن است در کوتاه مدت داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب برای کنترل استرس یا احساسات دیگر عامل آن، تجویز شوند.

۲- از کجا بفهمم دندان قروچه دارم؟

از آنجایی که دندان قروچه در خواب رخ می دهد، بیشتر کسانی که دچار آن هستند خودشان خبر ندارند. با این وجود اگر دائما هنگامی که بیدار می شوید درد گنگ و مبهم در سر یا صورت یا فک دارید احتمالا در خواب دندان هایتان را به هم فشار می دهید.

در بسیاری از مواقع کسانی که با شما هم خانه هستند متوجه سایدن دندان های تان می شوند.

اگر شک دارید دندان قروچه دارید به دندانپزشک مراجعه کنید. او با بررسی وضعیت فک ها و دندان هایتان متوجه علائم دندان قروچه می شود.

۳- آیا در دندان های شیری اهمیت دارد؟

دندان قروچه در دندان های شیری به ندرت مشکل ایجاد می کند. با این حال این وضعیت اگر شدید باشد باعث می شود درد فک، سردرد، ساییدگی دندان ها و اختلال مفصل فک به وجود بیاید یا کودک دچار دندان درد یا حساسیت دندان شود.

۴- برای ترک عادت دندان قروچه در کودکان چه باید کرد؟

• استرس کودک را کاهش دهید به خصوص پیش از خواب.
• کودک را به ورزش های کششی و ماساژ تشویق کنید تا عضلات کودک شل شوند.
• به چیزهایی که میخورد دقت کنید و مراقب باشید آب زیادی بنوشد. کم آبی میتواند موجب مشکلات متعدد از جمله دندان قروچه شود.
• کودک را نزد دندانپزشک ببرید تا وضعیت دهان و دندان او را بررسی کند.
• برای کودکانی که هنوز به پیش دبستانی نرفته اند، نیازی به مداخله درمانی نیست اما برای کودکان بزرگتر ممکن است لازم باشد از روشهایی مانند محافظ دهان شبانه (نایت گارد) یا روکش برای محافظت از دندان ها استفاده شود.