دندان درد در بارداری

دوران بارداری به دلیل تغییراتی که  در بدن ایجاد می شود، یک بازه حساس و آسیب پذیر است. یکی از مشکلاتی که ممکن است در این بازه پیش بیاید دندان درد است. دندان درد در بارداری یک مشکل طبیعی است که ممکن است برای اکثر زنان پیش بیاید.

اطلاع از دلایل ایجاد این دندان درد، روش های پیشگیری و درمان در کنار انجام مراقبت های بعد از درمان، به شما کمک خواهد کرد که نگرانی و استرس خود را در مورد یکی از چالش های دوره حاملگی به خوبی برطرف کنید.

دلایل دندان درد در بارداری

دندان درد در دوران بارداری علاوه بر دلایل معمول دندان درد که برای هر فردی ممکن است اتفاق بیافتد، می تواند ناشی از دلایلی باشد که مستقیما به شرایط بارداری بر می گردد.  برخی از رایج ترین دلایل دندان درد در دوران حاملگی عبارتند از :

• تهوع صبحگاهی : در حالت تهوع بازگشت مواد از معده به دهان رخ می دهد، در تهوع صبحگاهی غلظت اسیدی بودن این مواد بسیار بیشتر است و می دانیم که اسید معده چقدر قوی می باشد. امکان اثرگذاری این اسید بر روی دندان ها وجود دارد و ممکن است به تاج دندان آسیب زده و باعث ایجاد حفره روی آن گردد.
• تغییرات رژیم غذایی : در دوران حاملگی علاقه به برخی غذاها بیشتر می شود و میزان استفاده از برخی دیگر از غذاها کم می شود. همین موضوع تعادل ویتامین دریافتی بدن را از بین می برد و مواد غذایی حاوی قند در بند افزایش می یابد. تاثیر مواد قندی و کاهش دریافت مواد تقویتی عامل دیگری در تخریب دندان ها خواهد بود.
• تغییرات هورمونی : کنش و واکنش هایی که در بدن اتفاق می افتد عاملی برای ایجاد اختلال در هورمون ها می باشد. افزایش یک هورمون همراه با کاهش هورمون دیگر می شود و بر بافت های بدن از جمله پوست، عضلات، لثه و .. اثر می گذارد. زمانی که لثه دچار آسیب شود، ممکن است عفونت در ریشه دندان اتفاق بیافتد.
• کاهش کلسیم بدن مادر : جنین روز به روز رشد می کند و تکامل پیدا می کند. این رشد همراه با جذب موادی مانند کلسیم و سایر ویتامین ها می باشد. منبع کلسیم رشد جنین، بدن مادر می باشد، پس نیاز است که بدن مادر به مقدار کافی کلسیم دریافت کند. کاهش کلسیم در بدن مادر باعث آسیب به دندان و استخوان می گردد و پوسیدگی دندان ها را به همراه خواهد داشت.
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان : شرایط سخت بارداری در کنار ایجاد حساسیت ها در لثه ممکن است باعث گردد مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان به موقع رعایت نشود و محیط برای خراب شدن دندان ها مساعد گردد.

این دلایل جدایی از دلایل معمولی است که برای افراد دیگر اتفاق می افتد. در دوران بارداری ممکن است گاهی دندان درد ناشی از همان شرایط معمولی و خرابی دندان های قدیمی یا دندان هایی که درست عصب کشی نشده اند، باشد.

همچنین بخوانید: روش های درمان درد عصب دندان در خانه

درمان دندانپزشکی درد دندان در حاملگی چیست؟

تحمل درد ناشی از دندان های خراب و یا آسیب دیده در دوران حاملگی اصلا توصیه نمی شود و نباید به هیچ عنوان درمان درد دندان را به بعد از زایمان موکول کرد. با دریافت زمان معاینه از یک متخصص دندانپزشکی خوب، می توانید معاینه دندان های خود را انجام دهید و با توجه به شرایط خرابی یا پوسیدگی که متخصص تشخیص داد، از فرآیند درمانی مناسب استفاده کنید. روش هایی مانند استفاده از دارو، استفاده از اشعه ایکس و … از جمله  این راه های درمانی هستند.

البته درمان اشعه ایکس در شرایط نهایی تجویز می شود که امکان دیگری و جود نداشته باشد. در این مرحله برای بدن مادر از لباس مخصوص که دارای عایق سربی است استفاده می شود تا آسیبی به جنین وارد نشود.

در مورد مصرف دارو به این نکته توجه داشته باشید که در کنار تسکین درد دندان، احتمال ایجاد عوارض دارویی نیز وجود دارد، پس قبل از مصرف هرگونه دارو باید با متخصص دندانپزشکی و همچنین متخصص زنان مشورت کنید و تنها از داروهای تسکین دهنده درد که توسط متخصص توصیه می شود استفاده کنید.

 انجام فرآیندهای درمانی معمول مانند عصب کشی و پر کردن دندان در دوران بارداری امکان پذیر می باشد و به خودی خود خطری ندارد، برخی از درمان ها مانند عفونت شدید لثه احتمال ایجاد زایمان زودرس را در پی خواهد داشت.  فرد باید در دوران بارداری برای دندان به صورت کامل زیر نظر متخصص دندانپزشکی باشد.

توصیه دندانپزشکان این است که درمان های درد دندان تا پایان سه ماه دوم بارداری انجام شود و بهترین بازه زمانی را نیز همین سه ماه دوم می دانند.

روش های خانگی درمان دندان درد در بارداری

اگر در دوران حاملگی دچار دندان درد خفیف شدید و یا امکان مراجعه به متخصص وجود نداشت، می توانید با کمک راه های درمان خانگی تا مقدار زیادی درد خود را تسکین دهید. برخی از بهترین روش های تسکین درد خانگی برای دندان درد در حاملگی عبارتند از :

• عدم مصرف نوشیدنی و خوراکی های گرم و سرد:  بهتر است در این شرایط از مواد خوراکی و نوشیدنی با دمای معتدل استفاده کنید.
• عدم خوردن خوراکی های شیرین و چسبنده: مانند شکلات ها و شیرینی جات
• عدم مصرف دخانیات: مصرف دخانیات هم برای دندان ها و مهم تر از همه برای جنین ضرر دارد.
• استفاده از کمپرس آب سرد: این کمپرس با کاهش تورم به تسکین درد دندان کمک می کند.
• استفاده از سیر: به صورت خام و جویدن آن برای تسکین درد و ضد عفونی محیط دندان اثر بخش است.
• استفاده از اسفناج: برگ اسفناج را با به صورت خام بعد از شستشوی کاملا بهداشتی، درون دهان بجوید. تجربه نشان داده است که بر روی کاهش درد اثر دارد.
• عدم استفاده از خوراکی ها و غذاهای حساسیت زا: عدم استفاده از غذاهای حساسیت زا بر روی دندان حتما رعایت شود. اگر کمی بر روی برنامه غذایی خود دقت داشته باشید متوجه خواهید شد که با خوردن خوراکی یا غذایی مانند حلوا، یا شکلات یا خرما دندان شما درد می گیرد. باید این موارد را از لیست غذایی خود حذف کنید.
• استفاده از میخک: برای دندان درد از میخک استفاده کنید. زمانی که دندان شما درد می کند مقدار کمی میخک را بجوید. در مواردی میخک را بر روی دندان نیز قرار می دهند تا درد آرام شود.
• شیر: شیر به علت داشتن کلسیم و ویتامین ویتامین نقش اساسی در سلامت لثه و دندان‌ها در زمان بارداری دارد. ویتامینk  در جلوگیری از خون‌‌ریزی و کلسیم برای دوام و سلامتی دندان‌ها نقش دارد. همچنین استفاده از  شیر برای تقویت گردش خون و سیستم عصبی به خانم‌های باردار توصیه می‌شود.

• انار: انار بر دندان و لثه تاثیر‌های متفاوتی دارد. پیه انار پلاک و جرم ندان را ازبین می‌برد و برای درمان بدبویی دهان مناسب است. برای بهبودی زخم‌های بد دهان و شست وشوی دهان، آب انار ترش را مزه مزه کنید همچنین برای رفع خونریزی ریشه دهانی می‌توانید از دم‌کرده گل انار استفاده کنید. انار خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار قوی برای دوام و استحکام لثه‌ها دارد.
• محلول آب‌نمک: از روش‌های  معمول برای بهبود درد دندان در دوران بارداری می‌باشد   بعضی از افراد بعد از مشخص شدن علت درد دندان به استفاده از آب‌نمک روی می‌آورند. آب‌نمک مانند یک ضد عفونی کننده طبیعی است و ذرات غذا که در بین دندان‌ها مانده‌اند را شل می‌کند. در صورتی که زخمی در دهان خود داشته باشید آب‌نمک آن را ملتهب می‌کند. برای امتحان این روش نصف قاشق چایخوری نمک را در لیوانی از آب گرم حل کنید و در دهان خود بچرخانید تا متوجه اثرات پاک کنندگی و ضد التهابی  آن در دهان خود شوید. اثرات دیگر نمک به شرح زیر می‌باشد:
  • مقداری نمک را روی یک پارچه بریزید و آن را بسته و در دهان روی دندان قراردهید. وقتی پارچه رطوبت دهان را به خود گرفت نمک موجود در آن آزاد شده و روی محل درد اثر می‌گذارد.
  • می‌توانید کمی نمک روی دندانی که درد می کند گذاشته تا به تدریج ذوب شده و روی محل درد اثر گذارد.
  • در صورتی که درد همراه با ورم است از سنگی نمکی برای رفع دندان درد استفاده کنید.
• زردچوبه:  یک راه حل سریع برای رفع دندان درد در بارداری است. یک قاشق چای‌خوری زردچوبه و همین مقدار روغن خردل و کمی نمک را با هم مخلوط کرده و خمیر بدست آمده را دو بار در روز روی لثه‌های خود ماساژ بدهید. این ترکیب کمک زیادی به بهبود دندان درد شما خواهد کرد.
• پیاز: پیاز خام برای کاهش عفونت دندان در بارداری بسیار مفید است. پیاز را روی دندانی که درد دارد قرار دهید. جویدن پیاز نیز می‌تواند موثر باشد. از برگ‌های اسفناج نیز در این زمینه غفلت نکنید
• استامینوفن: یکی از دارو‌های مسکن درد و تب، استامینوفن است. این ماده به طور عمومی برای درد‌های با شدت کم و متوسط استفاده می‌شود. برای مصرف آن در دوران بارداری باید دقت ویژه کرد. باید سلامت مادر و جنین آن در این موارد حفظ شود. استامینوفن در دسته B  مواد غذایی قرار دارد و در دوزهای معمولی استامینوفن بی خطر است و اثر منفی روی مادر و جنین ندارد.

داروهای مناسب برای دندان درد در بارداری

تاثیر عوارض داروهای شیمایی برای مادر و جنین بسیار زیاد است و در دوره بارداری توصیه می شود از مصرف خودسرانه دارو کاملا پرهیز شود.

تحت معاینات پزشک و متخصص دندان پزشکی در صورتی که دارویی برای درمان درد شما تجویز شد می توانید از آن استفاده کنید. در موارد محدود آنتی بیوتیک های خفیف برای بیماران تجویز می گردد. با توجه به حساسیت این دوران از داروی شیمیایی برای درمان درد دندان در بارداری نام نمی بریم، چرا که شرایط برای هر فرد متفاوت است و حتما تحت معاینه متخصص، فرآیند درمان درد صورت پذیرد.

درمان دندان درد در بارداری طب اسلامی

دندان درد در بارداری به دلایل متفاوتی اتفاق می‌افتد و الزاما به علت کوتاهی در رعایت بهداشت دندان ودهان نیست. با توجه به اینکه مصرف داروهای ضد درد نیز برای بارداری مضر است، این افراد نمی‌توانند هر روش درمانی را  به میل خود انجام دهند و در این شرایط باید با دندانپزشک مشورت کنند. زنان باردار می‌توانند برخی از نسخه‌های دندانی را  برای بهبود درد دندان علی الخصوص هنگامی که دندانپزشک درمان را به تعویق می‌اندازد استفاده کنند. قبل از استفاده از هرکدام از رو‌ش‌های‌ گفته شده فوق و مواردی که در زیر این مطلب آورده شده، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید و سپس روش مناسب را انتخاب کنید. در طب اسلامی برای دندان درد نسخه‌های زیادی وجود دارد. خیلی از این نسخه‌ها از آیات و روایات گرفته شده‌‌اند که به شرح زیر می‌باشد.

همچنین بخوانید: درمان سردرد ناشی از دندان درد

• پارچه‌ای کتانی با پنبه را به روغن حنظل آغشته کنید و روی دندان خود قرار دهید، در صورتی که درد شدید است، دو قطره از روغن را درون گوش بچکانید.
•  برای رفع دندان درد که ناشی از پوسیدگی باشد. روغن حنظل با نخ کتان استفاده شود.
• آب نخود خیس کرده، ورم لثه را کاهش می‌دهد و دندان درد را بهبود می‌دهد.
• از دیگر روش‌ها برای از بین بردن درد ناشی از دندان می‌توان، لثه‌ها را با مخلوط زعفران عسل ماساژ داد.
• ماش پخته با آب روی لثه نیز می‌تواند درد دندان را کاهش دهد.
• برای کاهش درد ریشه و رفع بوی دهان، پودر میوه ابهل را همراه با عسل و آب غرغره کنید.
• ژل گیاه صبر زرد نیز برای درمان باکتری و میکروب‌های دندان مفید است.

چطور از دندان درد در بارداری پیشگیری کنیم؟

با رعایت یک سری نکات و انجام مراقبت های بهداشتی می توان تا مقدار زیادی از دندان درد در طول حاملگی جلوگیری کرد. برخی از مهمترین روش های پیشگیری شامل موارد زیر می باشند :

• رعایت بهداشت دهان و دندان: باید به طور مرتب دهان و دندان خود را تمیز نگه دارید و از مسواک و خمیر دندان مناسب استفاده کنید. در مسواک زدن حوصله داشته باشید و آن را با دقت انجام دهید.
• استفاده از نخ دندان: روزانه حداقل یک بار تمام موادی که بین دندان های شما گیر کرده اند را با کمک نخ دندان خارج نمایید.
• عدم مصرف خوراکی های شیرین و چسبنده: نخوردن غذاهای شیرین و چسبنده تا حد زیادی از ایجاد آسیب به دندان ها جلوگیری می کند.
• مصرف میوه و سبزیجات: در طول روز و بین وعده های اصلی برای دندان و بدن مناسب است.
• خود داری از مصرف دخانیات: در دوران بارداری مصرف دخانیات را کنار بگذارید.
• استفاده از دهانشویه: مصرف دهانشویه دارای الکل در این دوران ممنوع می باشد.
• عدم مصرف غذاهای اسیدی: غذاهای اسیدی را از سبد غذایی خود حذف کنید.
• رعایت بهداشت دهان و دندان: در شستشوی روزانه حتما به بهداشت لثه ها، اطراف زبان و دهان نیز توجه کنید و از آب نمک استفاده نمایید.
• مصرف کلسیم: افزایش مصرف غذاها و خوراکی هایی که دارای کلسیم می باشند برای جبران کاهش کلسیم بسیار اهمیت دارد.
• مسواک زدن بعد از تهوع صبحگاهی: حتما بعد از تهوع صبحگاهی دهان و دندان را به طور کامل شستشو دهید اما مسواک زدن را بلافاصله انجام ندهید. حضور اسید معده در دهان دندان ها را آسیب پذیر کرده است و باید برای انجام مسواک حدود یک ساعت به آن زمان بدهید.
• عدم خوردن خوراکی ها و غذاهای سفت و سخت: در دوران حاملگی توصیه می گردد، که غذاهای سفت مصرف نکنید. در این دوران کلسیم بدن مادر کاهش پیدا می کند و آسیب پذیری دندان ها افزایش می یابد پس باید تا حد امکان در زمان جویدن کمترین فشار به دندان ها وارد شود.

برای اطلاعات بیشتر: عوارض کشیدن دندان در دوران بارداری

لزوم درمان دندان درد در بارداری

از آنجایی که ممکن است ادامه دندان درد همراه با عفونت شدید، خونریزی و مواردی از این دست باشد و به شدت برای مادر و جنین خطرناک است، حتما برای درمان باید به متخصص مراجعه کنید. عفونت شدید در لثه و ریشه دندان تاثیرات جبران ناپذیری را با خود به همراه دارد و امکان اینکه از طریق خون به نقاط دیگر بدن انتقال یابد، وجود دارد.

آیا استفراغ در بارداری عامل دندان درد است؟

بله با بازگشت مواد معده به داخل دهان، اسید معده نیز روی سطح دندان ها تماس پیدا می کند و آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. تکرار این تهوع ها و عدم انجام شستشوی کامل بعد از حالت تهوع، باعث خرابی و پوسیدگی دندان ها می گردد. حتما توجه داشته باشید که در ابتدا بعد از استفراغ فقط دهان و دندان را بشویید و بلافاصله مسواک نزنید تا به دندان های نرم شده ناشی از اسید معده آسیبی وارد نکنید. یک ساعت بعد می توانید مسواک بزنید.