یکی از عوامل ایجاد مشکل در دهان و دندان، فک ها می باشند. جایی که پایه و ریشه دندان ها روی آنها قرار گرفته اند. در صورت وجود مواردی مانند عدم قرارگیری مناسب دندان ها روی هم، یک طرفه بودن فشار فک، بالا پایین بودن فک و … به صورت ژنتیکی یا در اثر اتفاقات گوناگون در فک، فرد با عوارضی مانند شکسته شدن دندان ها، ایجاد سایش در آنها، مشکل در تنفس، مشکل در صحبت کردن، درد در نواحی اطراف فک و .. مواجه خواهد شد.
اما نگرانی در این زمینه وجود ندارد و در حال حاضر در علم دندانپزشکی امکان انجام جراحی مناسب فک فراهم می باشد. بنابراین افرادی که با این قبیل مشکلات همراه هستند و در کنار عوارض جسمی، دچار کاهش اعتماد به نفس ظاهری می گردند یا در صحبت کردن راحت نیستند، می توانند از خدمات جراحی فک استفاده کنند. برای دستیابی به نتایج بهتر از این عمل، رعایت سن مناسب جراحی فک بسیار کمک می کند که دلایل آن را در ادامه بررسی می کنیم.
بهترین سن انجام جراحی فک
در مورد ناهنجاری های رشد استخوانی یا هر زمینه دیگر، زمانی پزشک اقدام به عمل یا جراحی می کند که تغییرات در بدن فرد متوقف شده باشد. چرا که در صورت ادامه دار بودن رشد و تغییرات، ممکن است بعد از عمل نیز، مشکلات مجدد ظاهر شوند. همین موضوع باعث می شود که بهترین سن انجام جراحی فک بعد از ۱۸ سالگی تا نهایت ۲۵ سالگی باشد. در این بازه سنی رشد استخوانی فرد کاهش می یابد و تقریبا متوقف می گردد.
در صورتی که کمتر از این سن عمل انجام شود، همچنان استخوان فک و صورت رشد می کند و امکان ایجاد مشکل در فک وجود خواهد داشت و از طرفی اگر در سنین بالاتر انجام شود، عوارض ناشی از مشکل در فک بیشتر می شود، مانند خرابی دندان ها، مشکل در صحبت کردن و … در ثانی شما برای افزایش اعتماد به نفس و ظاهر شدن در اجتماع نیاز دارید این عمل را در اولین زمانی که نتیجه خوبی خواهد داشت، انجام دهید.
جراحی فک در سن بالا امکان پذیر است؟
نمی توان گفت که جراحی در سنین بالا غیر ممکن است و اگر فردی دارای سنی بیشتر از ۲۵ سال باشد دیگر برای انجام جراحی فک اقدام نکند. تفاوت عمده در نتایجی است که حاصل می شود و عوارضی که ناشی از مشکلات فک موجود در فرد است می باشد. فردی که زودتر و در سنین ۱۸ سال تحت درمان قرار گیرد می تواند همراه با ارتودنسی، جراحی فک را انجام دهد و به نتایج بسیار خوبی در زمینه مرتب بودن دندان ها و همچنین تناسب فک دست پیدا کند.
افرادی که دارای سن بیشتری هستند و حتی ممکن است در میان سالی باشند، باید به متخصص دندانپزشکی مراجعه کنند و بعد از انجام معاینات و عکس برداری های لازم، مشخص شود که امکان جراحی فک برای آنها وجود دارد یا نه؟ در خیلی موارد این عمل انجام می گیرد و در موارد جزیی نیز بخاطر شرایط جانبی، متخصص پیشنهاد می دهد که از عمل جراحی فک چشم پوشی شود.
موارد قابل درمان با جراحی فک
دسته ای از مشکلات دهان، دندان و یا ظاهر چانه و فک هستند که بخاطر عدم رشد صحیح فک ایجاد می گردند و ربطی به جنس دندان یا نظافت دندان ندارند. در چنین مواردی متخصص با انجام معاینات کامل، برای فرد جراحی فک را تجویز می کند :
- عقب یا جلو بودن فک ها نسبت به یکدیگر
- انحراف فک به سمت چپ یا راست
- وجود مشکلات تنفسی برای فرد تحت تاثیر رشد نامناسب فک
- ایجاد سایش در دندان ها به دلیل ناهمخوانی فک ها با یکدیگر
- وجود مشکلات زیاد در زمینه غذا خوردن
- دیده شدن قسمت انتهایی لثه ها در زمان صحبت کردن یا خندیدن
- وجود دردهای دراز مدت در ناحیه فک
- مشکلات ژنتیکی یا مادرزادی در فرد
عوامل ایجاد ناهنجاری در فک
مشکلاتی را که به عنوان عوارض فک نیاز به جراحی دارند مرور کردیم. منشا این مشکلات می تواند عوامل زیادی از قبیل موارد مادر زادی و ژنتیکی، تومورها، برخورد ضربه، تصادفات رانندگی، فشارهای ناشی از بدو تولد و .. باشد. در صورت وجود این مشکلات از همان کودکی، باید فرزند شما از همان سنین کم تحت درمان قرار بگیرد تا با کمک روش های کنترلی و مراقبتی، از تغییرات بیشتر و همچنین فشارهای زیاد به دندان ها جلوگیری گردد.
رشد فک تا چه سنی ادامه دارد؟
اوج رشد و تغییرات فک مربوط به سنین زیر ۱۸ سال می باشد و از زمانی که فرد دوران رشد و بلوغ را سپری کرد، میزان رشد استخوانی نیز به شدت کاهش پیدا می کند. با کاهش پیدا کردن رشد فک، استخوان این ناحیه به مرور سخت و سختتر می گردد. در بازه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال رشد فک تقریبا به مرحله توقف می رسد و شرایط مناسب برای انجام جراحی فک وجود دارد.
برای کودکان که در حال رشد فک هستند اگر مشکلات فک مانند عقب و جلو بودن فک یا عدم قرارگیری مناسب فک روی هم به صورت مادر زادی وجود داشته باشد یا در اثر عوامل دیگر باشد، عمل جراحی فک انجام نمی شود، بلکه سعی می شود با ارتودنسی تا حدودی شرایط را کنترل کنند تا بعد از رسیدن به سن مناسب در صورت نیاز، عمل انجام گیرد.
چگونه می توان جلوی رشد فک را گرفت؟
روش های محدود کننده، می تواند تا حدودی تغییرات زیاد فک به صورت غیر طبیعی را کنترل کند. متخصصان برای کودکان با روش محدود کننده و هدایت کننده دندان ها از جمله ارتودنسی، تا مقدار قابل توجهی دندان ها را هم ردیف و هم راستا قرار می دهند تا در صورت بیشتر شدن تغییرات فک، میزان آسیب دهان و دندان کمتر باشد. از طرفی این فشار ناشی از ارتودنسی، جهت گیری رشد فک را تغییر می دهد و به سمت دیگری انتقال می دهد. روش هایی از جمله ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک، در این زمینه برای سنین کم نتایج خوبی را به همراه داشته است.
